• Najtrudniej odzyskać prawo jazdy zatrzymane na dłużej niż rok, zwłaszcza jeśli cofnięciu prawa jazdy towarzyszy skierowanie na badania psychologiczne
  • Kierowanie bez prawa jazdy to wykroczenie, ale kierowanie po cofnięciu uprawnień to już przestępstwo
  • Prawo jazdy można stracić za zbyt szybką jazdę, za przekroczenie limitu punktów karnych, ale też za kierowanie po alkoholu, za niezatrzymanie się do kontroli, za spowodowanie wypadku i inne przestępstwa
  • Więcej takich informacji znajdziesz na stronie głównej Onet.pl

Najczęstszy powód utraty prawa jazdy — przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym

Spośród kierowców oddających za karę prawo jazdy największą grupę stanowią ci, którzy zostali zatrzymani za przekroczenie dozwolonej prędkości w terenie zabudowanym o ponad 50 km/h (przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h poza obszarem zabudowanym zwykle kończy się jedynie mandatem). W praktyce dokument prawa jazdy zabiera na drodze policjant (albo tylko wpisuje zatrzymanie prawa jazdy do systemu – kierowca nie ma obowiązku posiadania dokumentu przy sobie), a formalnie zatrzymuje go starosta w drodze decyzji administracyjnej. Jeśli kierowca nie miał w chwili kontroli drogowej dokumentu i tak może prowadzić pojazd jeszcze tylko przez 24 godziny. Na wezwanie starosty ma obowiązek zwrócić dokument.

Dalsza część tekstu znajduje się pod materiałem wideo

  • Nawet jeśli kierowca nie ma przy sobie prawa jazdy, zostaje ono zablokowane elektronicznie. Od tego momentu kierowca może prowadzić jeszcze przez 24 godziny.
  • Procedura odwoławcza: odwołanie od decyzji administracyjnej do samorządowego kolegium odwoławczego, a następnie do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
  • Przepisy przewidują możliwość odstąpienia od karnego zatrzymania prawa jazdy kierowcy, jeśli przekroczył on dozwoloną prędkość o ponad 50 km/h w sytuacji wyższej konieczności (np. wiózł kogoś do szpitala).
  • Błędna ocena sytuacji przez policjanta na drodze nie jest wystarczającym powodem do zwrotu dokumentu w drodze decyzji administracyjnej, ale odwołanie się od decyzji starosty może być wstępem do ubiegania się o odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie prawa jazdy.
  • Niepodporządkowanie się decyzji o zatrzymaniu prawka skutkuje przedłużeniem kary o 3 miesiące – jeśli zostaniemy zatrzymani na drodze. Kolejne zatrzymania w okresie kary skutkuje cofnięciem uprawnień.
  • Odzyskanie prawa jazdy: składamy wniosek w wydziale komunikacji, uiszczamy opłaty i otrzymujemy prawo jazdy z powrotem. Jeśli dostaliśmy skierowanie na badania lekarskie lub psychologiczne, musimy dołączyć zaświadczenie od lekarza. Badania i zaświadczenie lekarskie są również konieczne, jeśli skończyła się nam ważność uprzednio przeprowadzanych badań.

Ważne: utrata prawa jazdy na 3 miesiące za przekroczenie dozwolonej prędkości nie jest równoznaczna z utratą uprawnień. Ma to znaczenie w sytuacji, gdy mimo zakazu kierujemy autem i spowodujemy wypadek: brak prawa jazdy jest okolicznością obciążającą, ale nie można kierowcy zarzucić, że kierował bez uprawnień.

Przekroczenie limitu punktów karnych — wcale nie musisz stracić prawa jazdy!

Nieunikniona utrata uprawnień po przekroczeniu limitu 20 punktów karnych czeka młodych kierowców, którzy prawo jazdy mają krócej niż rok. Aby znów mieć prawo jazdy, zaczynają od zera. W przypadku kierowców z wyższym stażem limit punktów jest wyższy, a konsekwencje przekroczenia znacząco mniejsze.

  • Kierowca ze stażem dłuższym niż rok po przekroczeniu limitu 24 punktów karnych nie traci prawa jazdy, ale dostaje wezwanie na egzamin.
  • Tryb odwoławczy: można nie przyjąć mandatu – punkty karne obciążą nasze konto dopiero w chwili uprawomocnienia się orzeczenia sądu o winie. Jeśli jednak to nastąpi, otrzymamy od starosty wezwanie na egzamin nawet wtedy, gdy w tzw. międzyczasie część naszych punktów karnych już straciła ważność.
  • Wezwaniu na egzamin nie musi, ale może towarzyszyć skierowanie na badania lekarskie lub psychologiczne
  • Kierowca unika utraty uprawnień, jeśli we wskazanym w wezwaniu terminie stawi się na egzamin sprawdzający i go zda. Jeśli dostał skierowanie na badania lekarskie, musi się na nie stawić, opłacić je i uzyskać zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami.
  • Jeśli kierowca nie zaliczy badań lekarskich, traci uprawnienia.
  • Jeśli kierowca nie zaliczy egzaminu, może do niego przystąpić ponownie – nie ma limitu prób, można zapisywać się na egzamin do skutku.

Uwaga! Kierowanie samochodem po utracie prawa jazdy "za punkty" jest jazdą bez uprawnień! Oznacza to m.in. brak ochrony ubezpieczeniowej w razie wypadku!

Utrata prawa jazdy za jedno duże piwo

Prawo jazdy można stracić za kierowanie w stanie po użyciu alkoholu – czyli wtedy, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi (lub prowadzi do) stężenia alkoholu we krwi na poziomie 0,2-0,5 promila. Sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów.

  • Okres zakazu prowadzenia pojazdów – od 6 miesięcy do 3 lat.
  • Tryb odwoławczy – do sądu wyższej instancji.

Uwaga: sądowy zakaz prowadzenia pojazdów to nie to samo co brak uprawnień do kierowania! W razie zatrzymania za kółkiem osoby z zakazem prowadzenia pojazdów ponosi ona odpowiedzialność znacznie wyższą niż wtedy, gdy po prostu nie ma uprawnień – w tym za złamanie sądowego zakazu. To przestępstwo!

Utrata prawa jazdy za jazdę po pijanemu

Sąd nie ma wyjścia: w razie skazania kierowcy za jazdę po pijanemu, musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów na okres od roku do 10 lat, a przy zbiegu przestępstw – nawet dożywotnio. Okres zatrzymania prawa jazdy będzie nie krótszy niż 3 lata, jeśli kierowca po pijanemu spowodował wypadek. Jeśli następstwem wypadku spowodowanego po pijanemu jest śmierć człowieka, prawo jazdy można stracić dożywotnio.

  • Tryb odwoławczy – do sądu wyższej instancji.
  • Skrócenie okresu zakazu prowadzenia pojazdów o połowę jest możliwe po złożeniu do sądu wniosku o blokadę alkoholową: jeśli sąd wyrazi zgodę, kierowca dostaje możliwość kierowania samochodu wyposażonego w blokadę alkoholową – urządzenie uniemożliwiające uruchomienie auta przez osobę nietrzeźwą.
  • Warunkowe umorzenie postępowania – sposób na uniknięcie skazania za jazdę po pijanemu, a także na krótszy zakaz prowadzenia pojazdów. Jeśli jesteśmy dotychczas niekarani za przestępstwo umyślne, sąd – na nasz wniosek – może zgodzić się na warunkowe umorzenie postępowania. Wiąże się ono z okresem próby oraz zakazem prowadzenia pojazdów np. przez rok. Sąd, podejmując decyzję, bierze pod uwagę sytuację i postawę sprawcy przestępstwa i nie musi się zgodzić na takie rozwiązanie, ale może – warto spróbować.

Utrata prawa jazdy za ucieczkę z miejsca wypadku

Ucieczka z miejsca wypadku grozi zakazem prowadzenia pojazdów na okres nie krótszy niż 3 lata! W największym uproszczeniu: kierowca, który powoduje wypadek z ofiarami w ludziach i ucieka, traktowany jest jak kierowca pijany ze wszystkimi tego konsekwencjami. Czas „nie krótszy niż 3 lata” może równie dobrze oznaczać „10 lat”, trzeba liczyć się w takiej sytuacji z karą więzienia i wysoką grzywną.

Tryb odwoławczy: do sądu wyższej instancji

Utrata prawa jazdy za niezatrzymanie się do kontroli

Minimalny okres zakazu prowadzenia pojazdów za niezatrzymanie się do kontroli to rok, ale sąd nie tyle może, ile musi nałożyć taki zakaz. Warto jednak wiedzieć, że nie jest to kara nakładana automatycznie: by dostać zakaz prowadzenia pojazdów, kierowca musi zostać skazany za przestępstwo niezatrzymania się do kontroli. Przypadkowe niezatrzymanie się do kontroli z powodu nieusłyszenia albo niezauważenia sygnałów policjanta nie musi się aż tak źle skończyć.

Tryb odwoławczy: do sądu wyższej instancji

Warto mieć przy tym świadomość, że ucieczka przed policją to przestępstwo uwzględnione w Kodeksie karnym zagrożone wysoką karą:

Zakaz prowadzenia za spowodowanie wypadku

Jeśli spowodujemy wypadek, sąd nie musi, ale może orzec zakaz prowadzenia pojazdów, może też wysłać kierowcę na badania lekarskie albo psychologiczne.

Brak uprawnień, cofnięcie uprawnień, zakaz kierowania — czy jest jakaś różnica?

Różnice pomiędzy brakiem prawa jazdy (jeśli się go nigdy nie miało), a cofnięciem uprawnień czy jazdą wbrew zakazowi sądowemu są zasadnicze, a sprowadzają się do różnicy pomiędzy wykroczeniem a przestępstwem, a także pomiędzy „mniejszym” i „większym” przestępstwem

  • Kierowanie bez prawa jazdy: to wykroczenie, zagrożone zgodnie z taryfikatorem mandatów karą 500 zł (albo tylko 300 zł – jeśli mamy prawo jazdy, ale nieodpowiedniej kategorii). Jeśli sprawa trafi do sądu, trzeba się – w obu przypadkach – liczyć z grzywną od 20 do 5000 zł.

Sąd może też, ale nie musi, orzec zakaz prowadzenia pojazdów, co przekłada się na to, że trzeba się wstrzymać z uzyskaniem prawa jazdy. Zakaz może wynieść od 6 miesięcy do 3 lat.

Uwaga: nie mając odpowiednich uprawnień, w razie spowodowania kolizji nie jesteśmy chronieni ubezpieczeniowo, a w przypadku wypłaty odszkodowania z naszego OC, grozi nam regres ubezpieczeniowy!

  • Kierowanie po cofnięciu uprawnień: to już przestępstwo zagrożone więzieniem. Dodatkowo – obligatoryjnie – sąd nałoży zakaz prowadzenia pojazdów. Przykład: zabrano ci prawo jazdy na 3 miesiące za przekroczenie prędkości. Jeśli jeździsz mimo to, kara przedłużona zostaje o 3 miesiące. Jeździsz mimo to – cofają ci uprawnienia. Jeździsz dalej – popełniasz przestępstwo, możesz trafić do więzienia.
  • Kierowanie mimo sądowego zakazu prowadzenia pojazdów: to przestępstwo zagrożone karą więzienia do 5 lat – prosta droga do więzienia i przedłużenia zakazu prowadzenia pojazdów.

Utrata prawa jazdy na rok lub trochę dłużej — różnica jest duża!

Okres, na jaki tracimy możliwość kierowania samochodem, ma znaczenie przy odzyskiwaniu go. Jeśli straciliśmy prawo jazdy (dostaliśmy sądowy zakaz) na rok lub krócej, aby odzyskać prawo jazdy, wystarczy wypełnić wniosek, ewentualnie zrobić badania lekarskie i przynieść zaświadczenie do urzędu. Jeśli prawo jazdy straciliśmy na dłużej niż rok, to aby je odzyskać, trzeba zdawać egzamin, pokonując po drodze przeszkody biurokratyczne: to wyrabianie profilu kierowcy, zgłaszanie się do WORD-u, itp.

Najlepiej nie tracić prawa jazdy wcale.