- Z reguły najwyższe mandaty grożą za wykroczenia obiektywnie najbardziej niebezpieczne, nie jest to jednak regułą
- Niektóre surowo karane wykroczenia łatwo popełnić przez drobną nieuwagę, nie zawsze też ich popełnienie jest oczywiste i jednoznaczne
- Szczególnie surowo karane są wykroczenia popełniane na przejazdach kolejowych, a także popełniane przez kierowców przeciwko pieszym
- Więcej takich tekstów znajdziesz na stronie głównej Onetu
Taryfikator mandatów to nie to samo, co zestawienie punktów karnych grożących za poszczególne wykroczenia. Zestawienia kar finansowych i punktowych są tworzone oddzielnie i nie zawsze się ze sobą zgadzają – wysoki mandat niekoniecznie idzie w parze z wysoką liczbą punktów karnych – i odwrotnie. Taryfikator punktów karnych, jest jednak w wielu miejscach zadziwiająco zgodny z taryfikatorem mandatów. Oto wykroczenia niezwykle drogie, wysoko punktowane i – w większości przypadków – szczególnie niebezpieczne.
Dalsza część tekstu znajduje się pod materiałem wideo
Miejsce pierwsze: wjazd na przejazd kolejowy na czerwonym świetle - 15 punktów
"Naruszenie przez kierującego pojazdem na przejeździe kolejowym zakazu wjazdu za sygnalizator przy sygnale czerwonym, czerwonym migającym lub dwóch na przemian migających sygnałach czerwonych, lub za inne urządzenie nadające te sygnały" – za to wykroczenie przewidziano 15 punktów karnych i 2000 zł mandatu. Gdy kierowca był już karany za podobny czyn w ciągu 2 lat, mandat rośnie do 4000 zł. To najwyżej wyceniane wykroczenie drogowe: taryfikator punktowy i mandatowy są w tym punkcie zgodne.
O co chodzi: wjazd na przejazd kolejowy, gdy jest to zabronione, należy do najsurowiej ściganych wykroczeń drogowych. Również pieszemu grozi za przejście "pod szlabanem" aż 2000 zł mandatu. O ile taryfikator przewiduje szereg surowych mandatów dla kierujących samochodami, to w przypadku pieszych jest to ewenement.
Rada: po otwarciu szlabanu należy czekać, aż zgasną czerwone światła, co czasem trwa nawet minutę-dwie. Przejazd po otwarciu szlabanu, ale przez wygaszeniem sygnalizatora to wykroczenie pozornie drobne, jednak bardzo drogie! Uwaga: równie kosztowne może być wjeżdżanie na przejazd, gdy z powodu sytuacji drogowej za przejazdem nie ma możliwości kontynuowania jazdy.
Miejsce drugie: omijanie przepuszczającego pieszych - 15 punktów karnych
"Omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu" – za to wykroczenie przewidziano 15 punktów karnych i 1500 zł mandatu. Grzywna rośnie do 3000 zł, gdy jest to już drugie takie wykroczenie kierowcy.
O co chodzi: najczęściej to wykroczenie polega na tym, że kierowca przejeżdża obok stojącego pojazdu, który zatrzymał się przed przejściem i przepuszcza pieszych. Jeśli pojazdem, który zatrzymał się, jest ciężarówka, autobus lub choćby furgon, często zasłania on pieszych, a z drugiej strony piesi nie widzą, że inny pojazd bez zwalniania zbliża się do przejścia. W takiej sytuacji łatwo o śmiertelny wypadek – może do niego dojść, gdy pieszy wyjdzie zza stojącego pojazdu w chwili, gdy akurat nadjeżdża inny samochód czy motocykl.
Rada: widząc, że zbliżamy się do przejścia, przed którym zatrzymał się inny pojazd, należy z wyprzedzeniem zwolnić, aby móc bez problemu zatrzymać się na wysokości pojazdu stojącego przed przejściem. Bezwzględnie!
Miejsce trzecie: nieprawidłowe wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych - 15 punktów karnych
"Wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych, na którym ruch nie jest kierowany, lub bezpośrednio przed tym przejściem" – za to wykroczenie przewidziano również 15 punktów karnych i 1500 (3000 zł mandatu w warunkach "recydywy".)
O co chodzi: wyprzedzanie bezpośrednio przed albo na przejściu dla pieszych jest zabronione (choć nie w każdych warunkach). Uzasadnieniem tego przepisu jest ograniczona widoczność, jaką ma kierowca podczas wyprzedzania – pojazd wyprzedzany może utrudniać mu obserwację sytuacji na przejściu dla pieszych i w jego bezpośrednim otoczeniu, co może skutkować wypadkiem.
Jest to przepis, którego policjanci czasem nadużywają (znalezienie takiego przypadku na Youtube zajęło mi mniej niż minutę) albo bez potrzeby hamując przed przejściem, aby "dać się wyprzedzić" przez samochód jadący obok, albo próbując ukarać kierowców mandatem za to, że wyprzedzali przed przejściem dla pieszych, choć wcale nie było to blisko przejścia. Kluczowe jest tu stwierdzenie zawarte w przepisie: "kierującemu pojazdem zabrania się: wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejścia, na którym ruch jest kierowany".
Należy też wiedzieć, że "ruch kierowany" to nie tylko ruch kierowany przez "osobę z lizakiem", ale też ruch otwierany i zamykany przez sygnalizację świetlną. Oznacza to, że wyprzedzanie przed i na przejściu dla pieszych, gdy działa na nim sygnalizacja świetlna, jest dozwolone – oczywiście, gdy mamy zielone światło.
Rada: zbliżając się do przejścia dla pieszych, należy wzmóc czujność – wyprzedzenie może "wyjść przypadkiem".
Miejsce czwarte: nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu - 15 punktów karnych
Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych albo wchodzącemu na to przejście – 15 punktów karnych i mandat 1500 (3000 zł w warunkach "recydywy".)
O co chodzi: chodzi o złamanie przepisu w Kodeksie drogowym: "Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu, albo wchodzącemu na to przejście".
Przepis nie nakazuje wprawdzie ustąpienia pierwszeństwa pieszemu, który zbliża się do przejścia, niemniej warto stosować się do przepisu w całości: przed przejściem wzmóc uwagę, zwolnić. Problem z realizacją przepisu może pojawić się jedynie w miejscu o szczególnym natężeniu ruchu pieszych, niemniej wykroczenie za 1500 zł można popełnić również przy prędkości 5 km/godz. – wcale nie trzeba szybko jechać!
Uwaga: w razie kolizji z pieszym na przejściu sądy często badają, czy zbliżając się do przejścia dla pieszych, kierowca zwolnił. Wjazd na przejście z prędkością 50 km/godz. na odcinku drogi, gdzie 50 km/godz. jest limitem prędkości, traktowany jest jako okoliczność obciążająca kierowcę. A gdy dojdzie do wypadku, odpowiedzialność kierowcy znacznie wykracza poza punkty karne i mandat!
Miejsce piąte: niezatrzymanie się przed niepełnosprawnym - 15 punktów karnych
"Niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej w celu umożliwienia jej przejścia" – 15 punktów karnych, mandat 1500 (3000 zł w warunkach "recydywy").
O co chodzi: przepis Kodeksu drogowego nakazuje zatrzymać samochód na widok przechodzącej przez jezdnię osoby, po której widać, iż ma ograniczoną sprawność. Przepis nie precyzuje, jakiego miejsca na drodze ta sytuacja ma dotyczyć, a zatem wcale nie musi być to przejście dla pieszych. Oznacza to, że bez względu na miejsce, na widok osoby, która ma trudności z przekroczeniem jezdni, należy zatrzymać się i poczekać, aż ta osoba przejdzie.
Uwaga: osoba, której nieustąpienie pierwszeństwa dotyczy, nie musi być formalnie osobą niepełnosprawną. To może być równie dobrze młody i ogólnie zdrowy człowiek, chwilowo kontuzjowany.
Miejsce szóste: zignorowanie zakazu wyprzedzania - 15 punktów karnych
"Niestosowanie się do znaku B-25 lub B-26 zakaz wyprzedzania" wyceniono na 15 punktów karnych i 1000 zł mandatu (2000 zł w warunkach "recydywy").
O co chodzi: o ignorowanie znaku "zakaz wyprzedzania". Kara punktowa za nieprawidłowe wyprzedzanie, jeśli nie wiąże się ze zignorowaniem znaku zakazu, jest nieco niższa.
Uwaga: wprawdzie wyprzedzanie w sytuacjach, w których jest to zabronione przepisami Kodeksu drogowego, ale nie znakiem (np. przed wierzchołkiem wzniesienia) karane jest "tylko" 10 punktami karnymi, jednak mandat za nieprawidłowe wyprzedzanie niezależnie od okoliczności jest wysoki – to 1000/2000 zł.
Miejsce siódme: nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku - 15 punktów karnych
Nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku to wykroczenie przeciwko jednemu z przepisów Kodeksu drogowego, który mówi: "Jeżeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujący pojazdem jest obowiązany udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać zespół ratownictwa medycznego i Policję". Dotyczy to i uczestników zdarzenia, i świadków, w pewnych sytuacjach może być uznane za przestępstwo ścigane na podstawie Kodeksu karnego: "Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Kara za wykroczenie: 15 punktów karnych, brak wykroczenia w taryfikatorze – mandat na zasadach ogólnych, czyli do 5000 zł.
Rada: nikt nie ma obowiązku udzielania innej osobie pomocy, jeśli wiąże się to z zagrożeniem dla życia lub zdrowia albo wymaga specjalistycznych umiejętności, lub dużej siły i sprawności fizycznej (np. do wyciągnięcia innej osoby z pojazdu). Minimum niezbędnej pomocy do wezwania na miejsce zdarzenia profesjonalnych służb ratowniczych.
Miejsce ósme: niestosowanie się do sygnałów świetlnych - 15 punktów karnych
Niestosowanie się do sygnałów świetlnych karane jest "premiowane" aż 15 punktami karnymi. Mandat nie jest jednak wyjątkowo wysoki – to 500 zł. Wyjątkiem jest przejechanie obok światła czerwonego przed przejazdem kolejowym – za to grozi mandat 2000 zł – patrz "miejsce pierwsze").
O co chodzi: nie wolno ignorować sygnałów świetlnych (jak również sygnałów nadawanych przez kierujących ruchem – również za to grozi 15 punktów karnych).
Uwaga: również minięcie bez zatrzymania "zielonej strzałki" jest zignorowaniem sygnału świetlnego, za to wykroczenie przewidziano jednak tylko 6 punktów karnych.
Miejsce dziewiąte: używanie pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu - 15 punktów karnych
"Używanie pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu osoby znajdującej się w pojeździe lub poza nim" to przepis bardzo pojemny i podlegający różnym interpretacjom. To jednocześnie przykład niezdecydowania u prawodawców: w rozporządzeniu o punktach widzimy karę 15 punktów karnych, natomiast aktualny taryfikator mandatów za to wykroczenie przewiduje mandat jedynie 200 zł. Brak konsekwencji!
O co chodzi? To kwestia interpretacji – być może przykładem takiego zakazanego używania pojazdu jest "kręcenie bączków" na skrzyżowaniu albo skrajnie niebezpieczne przewożenie pasażera (np. na dachu – policja raportuje takie przypadki!).
Miejsce dziesiąte: nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu podczas skrętu - 15 punktów karnych
"Nieustąpienie pierwszeństwa przez kierującego pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża" karane ma być 12 punktami karnymi i mandatem 1500 (3000 zł w warunkach "recydywy".)
O co chodzi? Pieszy ma prawo przechodzić przez jezdnię na skrzyżowaniu, nawet jeśli nie ma na nim przejścia dla pieszych. Skręcając w drogą poprzeczną, należy uważać nie tylko na rowery jadące na wprost, lecz także na pieszych przechodzących przez jezdnię – należy im ustąpić.
Rada: skręcając np. w prawo, należy z wyprzedzeniem obserwować chodnik, ewentualnie drogę dla rowerów po swojej prawej stronie – skręcając w prawo, należy bezwzględnie ustąpić także rowerzystom jadącym na wprost!
Inne wykroczenia karane 15 punktami karnymi:
- Przestępstwo drogowe (np. jazda w stanie nietrzeźwości, spowodowanie wypadku. Przed zmianą 10 punktów karnych.
- Kierowanie pojazdem w stanie po użyciu alkoholu (wykroczenie). Przed zmianą 10 punktów karnych.
- Niezastosowanie się, w celu uniknięcia kontroli, do sygnału osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazującego zatrzymanie pojazdu. Przed zmianą 8 punktów karnych.
- Niestosowanie się do sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kierowania ruchem drogowym. Przed zmianą 6 punktów karnych.
- Przekroczenie dozwolonej prędkości o więcej niż 70 km/h. Przed zmianą 10 punktów karnych.
- Jazda autostradą lub drogą ekspresową w kierunku przeciwnym niż wynikający z ustawy, lub znaków drogowych – czyli pod prąd.
- Przewożenie więcej niż dwojga dzieci w pojeździe w sposób niezgodny z przepisami. Przed zmianą brak w taryfikatorze.
- Przewóz osób pojazdem nieprzeznaczonym lub nieprzystosowanym do tego celu bądź w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym o 10 lub więcej. Przed zmianą 10 punktów karnych.