- GDDKiA realizuje 127 projektów drogowych obejmujących 1625 km dróg, w tym mosty i wiadukty
- Próbne obciążenie takich obiektów sprawdza, czy są zgodne z projektami oraz czy są bezpieczne w użytkowaniu
- Testy obejmują pomiary wielu różnych naprężeń i odkształceń, przeprowadzane w różnych warunkach
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w ramach dwóch głównych programów drogowych prowadzi obecnie realizację aż 127 zadań budowlano-konstrukcyjnych. Prace prowadzone są na łącznie niemal 1625 km długości dróg — istniejących i tych dopiero powstających.
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo- Przeczytaj także: Ustawili 150 znaków na... jednym rondzie. NIK grzmi po kontroli. Czas na wojnę ze znakozą
W ramach tych inwestycji powstają nie tylko drogi, lecz także obiekty mostowe, czyli mosty i wiadukty. Zanim zostaną oddane do użytku kierowcom, trzeba mieć pewność, że są w pełni bezpieczne. Testem, który to sprawdza jest próbne obciążenie takiego obiektu. Jest to także jeden z kluczowych etapów przed złożeniem wniosku o pozwolenie na użytkowanie mostów i wiaduktów oraz obowiązek nałożony przez Ministra Infrastruktury, rozporządzeniem w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych.
Żółte urządzenia staną na mostach — co to są próbne obciążenia?
Jak drobiazgowo opisuje to GDDKiA, próbne obciążenie jest badaniem odbiorczym nowego obiektu mostowego. Ma sprawdzić, jaka jest rzeczywista jakość i wytrzymałość zbudowanej właśnie konstrukcji. Badanie sprawdza także, czy powstały obiekt odpowiada założeniom projektowym, czyli kololwialnie mówiąc — czy wszystko zgadza się z projektem oraz jak projekt przełożył się na rzeczywisty obiekt.
Pierwsze, co trzeba zrobić przed rozpoczęciem prób obciążeniowych, to przygotowanie projektu takiego obciążenia. Kolejnym jest przeprowadzenie oględzin sprawdzanego obiektu. Szczególną uwagę zwraca się tutaj na sprawdzenie, czy nie występują ewentualne rysy lub inne widoczne uszkodzenia. Oględziny takie przeprowadza się także po próbie.
Co mierzą żółte urządzenia na mostach?
Samą próbę wykonuje się z wykorzystaniem testowego obciążenia. Zazwyczaj są to samochody ciężarowe, najczęściej wywrotki, załadowane piaskiem, albo innym materiałem balastowym. Ładowane są dokładnie tak, jak określa to projekt próbnego obciążenia. Chodzi tu zwłaszcza o masę i nacisk na każdą z osi. W projekcie określa się też, gdzie samochody powinny być umiejscowione oraz wskazuje lokalizację miejsc, w których wykonywane będą pomiary.
A co się mierzy w trakcie próbnego obciążenia? Otóż mierzone są wartości przemieszczeń pionowych, osiadania podpór, ewentualnie odkształcenia i naprężenia elementów konstrukcji, przyśpieszenia drgań badanych przęseł. Do tych pomiarów wykorzystuje się specjalne zestawy badawcze, wyposażone w specjalne czujniki.
Po zakończeniu pomiarów, wyniki poddawane są analizie. Analiza taka obejmuje m.in. zgodność pomiarów z wartościami obliczonymi w analizie wytrzymałościowej konstrukcji, opracowywanej w ramach projektu próbnego obciążenia. W analizie uwzględniane są również efekty oględzin.
Projekt próbnego obciążenia obiektu oraz analizę wykonuje jednostka naukowa, a badania — laboratorium posiadające odpowiednie akredytacje. Dodatkowo laboratorium musi wchodzić w skład jednostki naukowej lub tworzyć z nią konsorcjum. Nie trzeba oczywiście dodawać, że podmioty te muszą być niezależne od wykonawcy danej inwestycji.
Żółty sprzęt mierzy statycznie i dynamicznie
Próbne obciążenia obiektów mostowych podzielić można na statyczne i dynamiczne. W pierwszym przypadku pomiary są wykonywane po zatrzymaniu obciążonego pojazdu w wyznaczonym miejscu. Taki pomiar pozwala określić np. sztywność ustroju nośnego obiektu mostowego poprzez "pomiar" jego ugięcia pod obciążeniem. Natomiast na podstawie pomiarów osiadań możliwa jest ocena nośności podpór.
Próby dynamiczne pozwalają s kolei określić częstotliwości drgań, współczynnika tłumienia i dynamicznych właściwości przęseł. Pomiary takie prowadzone są z wykorzystaniem obciążonych pojazdów, które się poruszają. Według polskich przepisów, robią to najpierw z prędkością 10 km na godz. a w kolejnym przejeździe z prędkością maksymalną dopuszczoną dla danego pojazdu na odcinku drogi, na którym znajduje się obiekt. Wykonuje się także trzeci przejazd (niekoniecznie na końcu cyklu pomiarowego) z prędkością pośrednią. Próby dynamiczne mogą być także przeprowadzane dodatkowo w postaci przejazdów, uwzględniających najechanie na przeszkodę, znajdującą się na badanym moście czy wiadukcie.
Bardzo ważne jest, aby taką próbę przeprowadzić już po uzyskaniu przez obiekt mostowy pełnej wytrzymałości projektowej. Dużą uwagę zwraca się także na warunki pogodowe i porę dnia — trzeba bowiem wyeliminować ewentualny wpływ czynników takich, jak temperatura czy nasłonecznienie na stan naprężenia i stan odkształcenia całej konstrukcji — mosty i wiadukty nie są bowiem całkowicie sztywnymi obiektami, jak niektórzy wciąż myślą. Wprost przeciwnie — aby mogły spełniać swoją funkcję — muszą "pracować".
Dlatego właśnie latem próby obciążeniowe zazwyczaj przeprowadza się w pochmurne dni lub nocą, i to nie wcześniej niż dwie godziny po zachodzie i nie później niż dwie godziny przed wschodem słońca.