• Nie trzeba używać oleju marki sugerowanej przez producenta auta – warto jednak przestrzegać rekomendacji dotyczących parametrów jakościowych oleju
  • Jeżeli auto jest eksploatowane w szczególnie trudnych warunkach (np. głównie na krótkich trasach, z dużym obciążeniem lub na drogach o ponadprzeciętnym zapyleniu) zalecane przez producenta interwały wymiany oleju warto skrócić
  • Koszty częstszej wymiany oleju są i tak niższe niż wydatki spowodowane usterkami wynikającymi z niedostatecznego smarowania

Olej silnikowy ma wiele zadań – przede wszystkim ma tworzyć film olejowy minimalizujący tarcie między ruchomymi częściami silnika. Bez tej cieniutkiej warstewki ochronnej niemal natychmiast doszłoby do zatarcia tłoków w cylindrach, panewek korbowodowych na wale korbowym czy łożyskowania wałków rozrządu. To jednak nie wszystko – olej też uszczelnia, odprowadza ciepło, dba o czystość silnika, zabezpiecza elementy metalowe przed korozją, wprawia w ruch podzespoły sterowane hydraulicznie, np. napinacze czy nastawniki faz rozrządu.

Czy klienci, którzy nie wykorzystują samochodu do działalności zawodowej mogą w obecnej sytuacji jechać nim do warsztatu? Tak, bo obowiązek pozostania w domu nie dotyczy nie tylko dojazdu do pracy, ale też załatwiania niezbędnych codziennych potrzeb, takich jak zakup jedzenia, lekarstw, opieki nad bliskimi – pośrednio więc wizyta w serwisie służy właśnie temu, żeby zapewnić możliwość realizacji niezbędnych potrzeb.

Co psuje olej?

Intensywnie pracujący olej z czasem traci swoje pierwotne właściwości – przedostają się do niego produkty spalania i resztki niespalonego paliwa, zbierają się w nim mikroskopijne opiłki metali, pod wpływem wysokich temperatur dochodzi do utleniania i koksowania i innych procesów, które olej po prostu psują. Nowoczesne, syntetyczne oleje starzeją się wprawdzie wolniej od olejów mineralnych, ale z drugiej strony najnowsze, wysilone jednostki napędowe mają coraz większe wymagania wobec środków smarnych . Z jednej strony interwały między wymianami olejów są coraz dłuższe, ale też przeciągania zalecanych interwałów staje się coraz bardziej ryzykowne.

Jak często trzeba wymieniać olej silnikowy?

Punktem wyjścia powinny być zawsze interwały zalecane przez producenta auta dla konkretnego modelu. Coraz częściej użytkownik ma wybór między interwałami sztywnymi (określonymi zwykle z pewnym zapasem bezpieczeństwa) i zmiennymi, wyznaczanymi przez sterownik silnika na podstawie np. obciążenia silnika, zużycia paliwa i innych parametrów, coraz częściej również na podstawie odczytów z czujników na bieżąco monitorujących parametry oleju. Warto jednak pamiętać, że producenci aut przy elastycznych interwałach zalecają stosowanie specjalnych, droższych olejów o wydłużonej trwałości.

Kiedy warto skrócić interwały między wymianami oleju?

W przypadku sztywnych interwałów wymiany oleju warto pamiętać, że producenci określają je przy uwzględnieniu pewnych założeń – m.in. poprawnego stanu technicznego silnika i przeciętnych warunków eksploatacji. W miarę postępującego zużycia silnika zwiększają się jednak np. przedmuchy z komór spalania do skrzyni korbowej, olej może być szybciej zanieczyszczany produktami spalania – przy większych przebiegach interwały między wymianami oleju warto nieco skrócić. Czynnikiem, który powinien skłonić użytkownika do wcześniejszej wymiany oleju są też cięższe od standardowych warunki eksploatacji, np. jazda na krótkich trasach, częsta jazda z dużym obciążeniem, holowanie przyczep, jazda po górskich drogach. Jeśli auto zostało poddane chiptuningowi, albo kierowca intensywnie wykorzystuje możliwości silnika, to również olej należy wymieniać częściej niż to zaleca producent.

Jak dobrać właściwy olej?

W przypadku starszych aut najlepszą metodą jest skorzystanie z narzędzi do dobierania oleju, które znaleźć można na stronach renomowanych producentów środków smarnych, lub w przygotowywanych przez nich aplikacjach na smartfony. Dlaczego? Bo zalecenia znajdujące się w instrukcjach obsługi np. sprzed kilkunastu lat mogą już nie przystawać do aktualnej oferty producentów olejów! W przypadku nowszych silników należy się kierować rekomendacjami producentów aut co do wymaganych parametrów jakościowych, a także aprobatami i zgodnością produktów z konkretnymi normami producentów samochodów – coraz więcej jest na rynku silników, które wymagają olejów o specyficznych parametrach, przygotowanych specjalnie z myślą o tych jednostkach. Deklaracje, że jakiś olej jest stworzony do określonych silników danej marki to już nie czysty marketing, jak to dawniej bywało. Nie trzeba się za to kierować sugestiami producentów co do konkretnej marki oleju – dotyczy to również aut na gwarancji!

Jak oszczędzać na wymianie oleju?

Samodzielna wymiana oleju silnikowego z reguły nie ma sensu – oszczędzić można na tym niewiele, w nowych autach wymiana bywa trudna, a później jest jeszcze problem ze zutylizowaniem przepracowanego oleju. W serwisach autoryzowanych, poza ofertami promocyjnymi, trzeba się liczyć z tym, że olej rekomendowany przez producenta będzie wyraźnie droższy od oleju o podobnych parametrach oferowanego na wolnym rynku. Warto więc sprawdzić ofertę serwisów niezależnych. Lepiej za to uważać z samodzielnym kupowaniem olejów w „okazyjnych” cenach na portalach aukcyjnych i ogłoszeniowych – oleje należą do najczęściej podrabianych produktów, a cena poniżej rynkowej może świadczyć o tym, że mamy właśnie do czynienia z podróbką.

Jaki olej do małych, mocnych silników?

Na rynku jest coraz więcej aut z benzynowymi silnikami o małej pojemności, ale o wysokiej mocy, uzyskiwanej dzięki zastosowaniu turbodoładowania i wtrysku bezpośredniego. Takie wysilone jednostki napędowe mają bardzo wysokie wymagania wobec oleju silnikowego i to nie tylko ze względu na występujące w nich ekstremalnie wysokie obciążenia mechaniczne i termiczne. W tego typu silnikach często dochodzi do zjawiska nazywanego LSPI ( "Low Speed Pre-Ignition" – przedwczesny zapłon przy niskich obrotach), które daje objawy podobne do spalania stukowego. Spowodowane jest ono z reguły kilkoma nakładającymi się na siebie czynnikami, do których należy m.in. odkładanie się nagarów olejowych w komorach spalania, które żarząc się powodują przedwczesny zapłon paliwa w cylindrze, zanim jeszcze na świecy pojawi się iskra i zanim tłok znajdzie się we właściwym położeniu. Chociaż problem znany jest od niedawna, to na rynku pojawiły się już oleje o specjalnie dobranych parametrach, które minimalizują ryzyko występowania przedwczesnego zapłonu. Do produktów tego typu należy m.in. olej Eni i-Sint BIO tech 0W-20, który spełnia wymagania normy API SN Plus RC, co oznacza, że pozytywnie przeszedł próby pod kątem odporności na zjawisko LSPI.

Oleje Eni Foto: ProfiAuto
Oleje Eni

Eksperci ProfiAuto radzą

W bardzo wielu przypadkach stosowanie maksymalnie wydłużonych interwałów między wymianami oleju, które sugerują producenci aut, na dłuższą metę nie jest wcale opłacalne. Z jednej strony rzadsza wymiana oleju pozwala wprawdzie doraźnie obniżyć nieco koszty serwisowania, z drugiej jednak strony powoduje, że ryzyko kosztownych usterek wzrasta. Taki sposób obsługi ma uzasadnienie ekonomiczne np. w przypadku nowych pojazdów flotowych eksploatowanych przez firmy przez okres niewiele przekraczający np. czas trwania gwarancji auta, bo ewentualne usterki ujawniają się z reguły później. Jeżeli kupujemy auto na dłużej, warto zainwestować nieco więcej w jego bieżącą obsługę, ale za to dłużej cieszyć się bezawaryjną jazdą. Oszczędności można za to uzyskać korzystając z dobrych warsztatów niezależnych, oferujących taką samą jakość obsługi i stosowanych materiałów eksploatacyjnych jak ASO, ale za wyraźnie niższą cenę.

Jeśli więc zaufany mechanik, na podstawie swoich doświadczeń praktycznych z danym modelem radzi, żeby olej wymieniać częściej, niż to zaleca producent, to warto z takiej sugestii skorzystać. Koszty częstszej wymiany oleju to znikomy ułamek wydatków, jakie trzeba ponieść, jeśli np. w aucie przedwcześnie zużyje się turbosprężarka, albo silnik zacznie brać olej z powodu zapieczonych nagarami pierścieni, czy nawet dojdzie do całkowitego zatarcia silnika.

Jakość filtra oleju jest tak samo ważna, jak jakość użytego oleju. Na tym też nie wolno oszczędzać Foto: Auto Świat
Jakość filtra oleju jest tak samo ważna, jak jakość użytego oleju. Na tym też nie wolno oszczędzać