Współczesne wtryskiwacze common rail to precyzyjne urządzenia. Wystarczy wspomnieć, że generują ciśnienie do 2500 barów, a szczeliny między współpracującymi elementami wtryskiwaczy są mierzone w ułamkach mikrometrów (1 mm to 1000 mikrometrów). Wszystko to sprawia, że psują się one z powodu paliwa o złej jakości lub zabrudzeń, które dostają się do układu paliwowego, np. drobin korozji odrywającej się z baku.
Głównymi dostawcami wtryskiwaczy common rail są firmy: Denso, Bosch, Delphi i Continental, będący właścicielem marek Siemens i VDO. Za najbardziej „kapryśne” uchodzą wtryskiwacze produkcji Delphi, z kolei za najtrwalsze uważa się podzespoły Denso i Boscha. Odporniejsze na jakość paliwa, a przy tym droższe i powodujące znacznie niższą kulturę pracy motoru są pompowtryskiwacze.
Technika do niedawna intensywnie rozwijana przez Volkswagena zniknęła jednak już z osobówek wraz z wprowadzeniem normy Euro 5. Aktualnie układy wtryskowe diesli są zdominowane przez wspomniane systemy common rail z wtryskiwaczami elektromagnetycznymi oraz piezoelektrycznymi. Niestety, wyższa kultura pracy i lepsze osiągi mają swoją cenę, m.in. znacznie ograniczoną trwałość.
Jak sprawdzić wtryskiwacze?
Nawet dbanie o jakość tankowanego oleju napędowego nie chroni przed tym, że wtryskiwacze zwykle już po przebiegu 150-200 tys. km są mocno wyeksploatowane. Zazwyczaj jednak nie oznacza to, że auto stanie na poboczu. Warto pamiętać, że wtryskiwacze mają dopuszczalny zakres odchyleń od optymalnych parametrów, w granicach których komputer sam może dokonywać korekty ich pracy poprzez zmniejszanie lub zwiększanie ciśnienia.
Dlatego najczęściej o niesprawności informuje dopiero mechanik po odczytaniu kodu błędu. Jednak samo podpięcie samochodu pod komputer niewiele mówi o rzeczywistym stanie wtryskiwaczy. Żeby to sprawdzić, należy zbadać ich parametry na stole probierczym (koszt: ok. 50-75 zł/szt. plus demontaż/montaż za ok. 150 zł).
Regeneracja wtryskiwaczy? Tak, ale nie wszędzie
Na szczęście nowe wtryskiwacze (common rail, jak i pompowtryskiwacze) znacznie staniały nie tylko w serwisach autoryzowanych, lecz także w sklepach z częściami. Jeśli jednak zdecydujecie się na zamienniki spoza ASO, pamiętajcie, żeby przygotować dokładne dane pojazdu, najlepiej kod konkretnego silnika. Zdarzają się przypadki, że w zbliżonych wersjach silnikowych stosowano wtryskiwacze o różnych parametrach, a pomyłka grozi zniszczeniem motoru.
Alternatywą dla nowych części jest regeneracja. Kompleksowej naprawy wtryskiwacza nie da się wykonać za grosze, ale za to odbudowana część nie powinna odbiegać parametrami od nowej. Na naprawie da się zaoszczędzić w przypadku wtryskiwaczy Boscha – w przypadku większości można zamówić poszczególne elementy, dzięki czemu cena regeneracji, w zależności od typu awarii, waha się w granicach od 200 do 700 zł. Z kolei procedury Denso zawsze wymagają wymiany tego samego kompletu części, a opłata za naprawę jest zryczałtowana.
Objawy i skutki zużycia wtryskiwaczy
Wtryskiwacze są najprecyzyjniejszym i tym samym – najwrażliwszym elementem układu paliwowego, dlatego pierwsze niepokojące symptomy nieprawidłowej pracy diesla często świadczą o ich zużyciu. Najczęstsze objawy to:
- Problemy z rozruchem silnika – szczególnie podczas odpalania w niskich temperaturach (w dieslu to także typowy objaw awarii świec żarowych). Powodem zwykle jest problem z osiągnięciem wysokiego ciśnienia, spowodowany spadkiem wewnętrznej szczelności wtryskiwaczy.
- Nierówna praca silnika na biegu jałowym – skutek problemów z korektą parametrów wtryskiwaczy.
- Zwiększenie zużycia paliwa
- Spadek mocy i czasem dymienie
- Problemy z EGR-em i filtrem cząstek stałych. Uwaga: ignorowanie wymienionych objawów może doprowadzić do wypalenia tłoków, zniszczenia filtra cząstek stałych, zatarcia turbosprężarki, a w skrajnych przypadkach – nawet samej jednostki napędowej („lejące wtryski” powodują rozrzedzanie oleju paliwem, przez co pogarsza się smarowanie silnika).
Co się psuje we wtryskiwaczach common rail?
Procedura regeneracji wtryskiwacza powinna odbywać się w sterylnych warunkach, przy użyciu specjalistycznego sprzętu – kompletne wyposażenie serwisu układów wtryskowych kosztuje ok. 1 mln zł. Wtryskiwacze trzeba naprawiać według ściśle określonej przez producenta procedury. Precyzyjnie ustala się nie tylko momenty dokręcenia poszczególnych elementów, lecz także ich kąty. Naprawa kończy się ponowną klasyfikacją wtryskiwaczy i nadaniem kodu kalibracyjnego, który wgrywa się do centralki auta po zamontowaniu wtryskiwacza (koszt wgrania to ok. 150-180 zł bez względu na liczbę wtryskiwaczy). Najważniejsze elementy wtryskiwacza to:
- końcówki wtryskiwacza. Główną częścią końcówki wtryskiwacza jest iglica. Uczestniczy we wtrysku paliwa do cylindrów. Koszt końcówek CR to 150-250 zł.
- trzpień zaworu sterującego. To najczęściej, obok końcówki, wymieniany element wtryskiwaczy. Gdy jest zużyty, ciśnienie wewnątrz nich zostaje zakłócone, np. więcej paliwa trafia do przelewu niż do cylindra.
- nakrętkę końcówki wtryskiwacza wymienia się profilaktycznie. Z racji tak dokładnego spasowania nawet niewidoczne dla oka opiłki mogą powodować nieszczelności i wycieki. Cena: 25-50 zł.
- cewka elektromagnesu rzadko się psuje. Bardziej istotne jest to, z jaką siłą jest on dokręcony. Niewłaściwa szczelina między rdzeniem zaworu a cewką elektromagnesu (może ją zaburzyć nawet film olejowy) powoduje przekłamanie dawek paliwa.
Ceny wtryskiwaczy i koszt ich regeneracji
ASO | Inter Cars | Regeneracja | |
Audi A4 B8 2.0 TDI/120 KM 2009 r. (elektromagnet.) | 2305 zł ze zwrotem 2886 zł bez zwrotu | 1643 zł Bosch | nieregenerowany |
Ford Focus II 1.6 TDCi/115 KM 2011 r. (piezoelektryczny) | 708 zł regenerowany 1165 zł fabrycznie nowy | 964 zł VDO | 650 zł |
Mitsubishi Lancer 1.8 D-ID/150 KM 2011 r. (elektromagnet.) | 5452 zł fabrycznie nowy | 2241 zł Denso | 1650 zł |
Peugeot 407 2.0 HDi/136 KM 2008 r. (piezoelektryczny) | 1766 zł fabrycznie nowe | 1124 zł Delphi | 550 zł |
Renault Clio III 1.5 dCi/75 KM 2011 r. (elektromagnet.) | 1490 zł fabrycznie nowy | 978 zł Delphi 982 zł OE Renault | 600-700 zł |
Toyota Avensis III 2.2 D-4D/150 KM 2008 r. (elektromagnet.) | 1076 zł regenerowany 2418 zł fabrycznie nowy | 1156 zł Denso | 980 zł |
VW Golf 1.9 TDI/105 KM 2007 r. (pompowtryskiwacz) | 2885 zł regenerowany 3816 zł fabrycznie nowy | 2600 zł VDO | 800-1200 zł |
Unikajcie nieznanych serwisów
Serwisy diesli z autoryzacją producentów wtryskiwaczy mają niezbędny (drogi) sprzęt, przeszkolonych pracowników i... nie są tanie. Wykorzystują to firmy ogłaszające się na portalach aukcyjnych, które oferują atrakcyjniejsze ceny, tyle że naprawa zwykle kończy się na myciu ultradźwiękowym i wymianie rozpylacza. W przypadku gdy wtryskiwacz jest nieszczelny, to zbyt mało.