- Nowoczesne auta pozwalają na odblokowanie dodatkowych funkcji
- Możesz też wyłączyć funkcje, których nie lubisz, np. układ start-stop
- Przeprogramowywanie sterowników zawsze wiąże się z ryzykiem
Nowe auta mają z roku na rok coraz bogatsze wyposażenie seryjne. Wciąż jednak często trzeba dopłacać m.in. za tempomat, nawigację, zestaw głośnomówiący, możliwość współpracy fabrycznego zestawu multimedialnego ze smartfonami, czy reflektory z funkcją doświetlania zakrętów. Dla producentów to doskonały sposób na dodatkowy, niemały zarobek. Tyle że im więcej opcji jest dostępnych, tym trudniej wykorzystać zjawisko tzw. korzyści skali – bo dla specjalistów od zarządzania zupełnie jasne jest to, że zróżnicowanie produkcji niesie z sobą podwyższenie kosztów jednostkowych. Dzisiejsze technologie pozwalają to jednak stosunkowo łatwo obejść. Jak?
Bardziej się opłaca produkować auta kompletne, niż doposażać "golasy"
Samochody w rzeczywistości mają często więcej "ekstrasów" na pokładzie, niż się ich posiadaczom wydaje, lub przynajmniej są wstępnie przygotowane do ich zamontowania. Doskonałym przykładem mogą być radia – z zestawem głośnomówiącym i bez niego. Moduł Bluetooth oraz dodatkowy mikrofon to groszowy koszt w porównaniu z tym, ile koncern musiałby wydać na utrzymywanie produkcji różnych modeli sprzętu. Po co dawać klientom za darmo to, za co gotowi są zapłacić? Tym, którzy dopłacać nie chcą, można sprzedać samochód pozbawiony przycisków do sterowania zestawem głośnomówiącym i z programowo zablokowaną funkcją! W rzeczywistości większość potrzebnych elementów jest już na pokładzie.
Firmy ukrywają wyposażenie
Zresztą to nic nowego – jedną z pierwszych firm, które wpadły na to, jak zarabiać na sprzedaży dodatków bez utrudniania sobie produkcji, był Volkswagen, który w latach 90. w wielu modelach kazał dopłacać za komputer pokładowy (nazywany wtedy "wyświetlaczem wielofunkcyjnym"), podczas gdy w autach z wyposażeniem podstawowym wystarczyło zamontować dźwigienkę z przełącznikiem do uruchomienia tej funkcji.
Im nowszy model, tym wprowadzenie takich zmian jest łatwiejsze. Bo o ile w starszych konstrukcjach do sterowania dodatkowymi funkcjami trzeba było dodawać przyciski czy dźwigienki, to w nowszych, w których większość sterowania odbywa się z poziomu ekranu dotykowego, więc wystarczy zmienić oprogramowanie i dodać nowe funkcje i wirtualne przyciski. Nowe możliwości przed użytkownikami otwiera to, że samochody coraz częściej są wyposażone w cyfrowe zestawy wskaźników – bez problemów można w nich np. zmieniać wygląd zegarów czy też wyświetlać dodatkowe wskazania. Warto jednak pamiętać o tym, że modyfikacje tego typu, polegające na zainstalowaniu w sterownikach nieoryginalnego oprogramowania, wiążą się z ryzykiem – może ono wpływać również na te funkcje, których wcale nie chcieliśmy zmieniać, lub prowadzić do zupełnie nieoczekiwanych zachowań twojego samochodu.
Jest tu jednak pewien haczyk: bo nowoczesne auta mają rozbudowane funkcje "connected", więc na bieżąco mogą łączyć się z serwerami producentów, a producenci mogą przy okazji weryfikować zainstalowane w pojazdach oprogramowanie, a nawet w nie ingerować, np. podczas aktualizacji, które coraz częściej odbywają się zdalnie (tzw. OTA Update – Over The Air Update), za pośrednictwem sieci komórkowych.
Funkcje na abonament i za dopłatą
Od kilku lat producenci samochodów idą jeszcze dalej – coraz więcej funkcji dostępnych jest w formie abonamentu. Możemy je dostać np. na początek na zachętę, za darmo, ale jeśli chcemy z nich korzystać, to trzeba później za nie dopłacać. W dobie popularności serwisów streamingowych i usług VOD, czy płatnych, abonamentowych nawigacji na smartfony, taki model biznesowy nikogo już chyba nie dziwi. Tyle że producenci samochodów idą w tym dalej, niż większość niewtajemniczonych mogłaby się spodziewać. Bo nie chodzi tu tylko np. o funkcje multimedialne, czy wspomnianą właśnie nawigację!
Jednym z pionierów w kwestii oferowania dodatkowych funkcji w autach, które opierają się wyłącznie na zmianie oprogramowania czy nawet odblokowaniu funkcji zaszytych w aucie, jest Tesla. Od 2019 roku nowe samochody tej marki są standardowo wyposażone w funkcję Autopilot, która obejmuje tempomat uwzględniający sytuację drogową i asystenta kierowania. Tesla oferuje jednak możliwość uzyskania dodatkowych funkcji, które da się kupić zdalnie – mogą to być:
- rozszerzony Autopilot (za 19 500 zł w TM3);
- pełna Zdolność do Samodzielnej Jazdy (za 39 000 zł w TM3).
Tyle może kosztować odblokowanie funkcji, które auto fabrycznie posiada. To nie są tanie rzeczy!
Podobnym tropem idzie od pewnego czasu też BMW. W nowych modelach tej marki można wykupić abonament m.in. rozszerzoną funkcjonalność systemów asystujących DRIVING ASSISTANT PLUS (185 zł za miesiąc), w pełni funkcjonalny asystent parkowania (okrojona wersja jest w standardzie) za 90 zł/miesiąc, asystent świateł drogowych za 40 zł /miesiąc. Absolutnym "hitem" jest jednak "Adaptacyjne Zawieszenie Sportowe M" za 95 zł miesięcznie. To oznacza, że modele, w których dostępna jest ta opcja, mają na pokładzie adaptacyjne zawieszenie, z bardzo drogimi amortyzatorami o zmiennej charakterystyce, ale jeśli klient nie dopłaci za możliwość korzystania z nich, to będzie musiał jeździć tylko z ich podstawowymi nastawami, które nie zapewniają ani optymalnego prowadzenia i właściwości sportowych, ani wybitnego komfortu. Jeśli jednak taki amortyzator zepsuje się po gwarancji, to za naprawę trzeba będzie zapłacić przecież tak, jak za część do auta z w pełni funkcjonalnym zawieszeniem adaptacyjnym.
Przy takiej polityce producentów, oferowanie w formie abonamentu takich funkcji jak np. podgrzewanie kierownicy, to już pikuś.
Tempomat w każdym aucie
Możliwość odblokowywania funkcji nie dotyczy tylko najnowszych modeli. Niemal każde w miarę współczesne auto ma na pokładzie np. prawie wszystko, co jest potrzebne, żeby miało choćby podstawowy tempomat. W Fordzie widocznym na zdjęciu tempomat był oferowany jako dodatkowe wyposażenie za 1900 zł. Techniczne różnice między wersją z tempomatem a bez niego to tylko... zestaw przycisków na kierownicy. Reszta to jedynie kwestia programowego włączenia odpowiedniej funkcji!
Oczywiście, nie zawsze jest tak łatwo – w wielu przypadkach trzeba dozbroić auto w dodatkowe elementy, ale zwykle można liczyć na to, że odpowiednie wiązki zamontowano już w fabryce, bo to upraszcza zarówno produkcję, jak i późniejsze serwisowanie aut. Niestety, często oprogramowanie komputerów diagnostycznych, oficjalnie stosowanych w autoryzowanych stacjach, nie pozwala na uruchomienie ukrytych opcji, żeby nie psuć interesu producentowi. Ale od czego jest sprzęt od niezależnych dostawców...
Wyłącz to, czego nie lubisz
Poza aktywacją dodatkowych opcji w wielu autach da się, oczywiście, również wyłączyć te funkcje, które nie każdemu kierowcy się podobają.
- Funkcja start-stop silnika, która zwykle wraz ze wzrostem przebiegu działa coraz gorzej. W większości przypadków można dokonać jej tzw. inwersji (tzn. domyślnie pozostanie ona nieaktywna), a naciśnięcie przycisku spowoduje jej włączenie, ale tylko do chwili kolejnego wyłączenia auta.
- Da się też zwykle zmienić ustawienia dotyczące np. tego, że po uruchomieniu silnika automatycznie włączają się światła mijania albo że po zamknięciu samochodu przez chwilę światła jeszcze się świecą.
- Można się też pozbyć irytujących powiadomień przy każdym uruchomieniu nawigacji o tym, że trzeba zwracać uwagę na drogę.
- W wielu modelach da się włączyć lub wyłączyć funkcję składania lusterek po zamknięciu auta, aktywować automatyczne zamykanie szyb w momencie zamknięcia zamków czy też wyłączyć blokadę dostępu do niektórych funkcji w czasie jazdy (np. odtwarzania wideo przez system multimedialny lub też parowania telefonów przez Bluetooth).
- Da się wyłączyć funkcję wstrzymania odtwarzania wideo podczas jazdy.
- Niekiedy interwencji fachowca wymaga też włączenie możliwości odtwarzania plików MP3 czy streamingu muzyki przez Bluetooth z telefonu komórkowego. Do modeli wyposażonych w odtwarzacze multimedialne z dużym ekranem u niezależnych dostawców można kupić specjalne moduły podpinane do fabrycznych złącz radia oraz akcesoryjne kamery cofania – po włączeniu wstecznego biegu obraz z takiej kamery będzie pokazywany na wyświetlaczu auta.
- Opcją niepoprawną politycznie, ale bardzo popularną wśród użytkowników mocnych aut jest wyłączenie ogranicznika prędkości – poza tym, że z możliwości takiego auta da się legalnie korzystać tylko na wybranych niemieckich autostradach, trzeba jednak pamiętać, że np. indeks prędkości opon może nie być dostosowany do poprawionych osiągów.
Kto odblokuje dodatkowe funkcje?
W starszych modelach dodatkowe funkcje da się niekiedy odblokować samodzielnie, np. wchodząc za pomocą specjalnych kombinacji klawiszy do ukrytych menu komputera pokładowego auta – poradniki, jak to zrobić, można znaleźć m.in. na YouTube lub na forach użytkowników konkretnych modeli. Można też skorzystać z usług niezależnych warsztatów specjalizujących się w obsłudze aut konkretnych marek albo z fachowców od samochodowej elektroniki – oferty znajdziecie w wyszukiwarkach internetowych pod hasłami "kodowanie funkcji" lub "aktywacja funkcji", wraz z podaniem marki i modelu samochodu. Są nawet serwisy mobilne, które wykonują takie usługi na miejscu u klienta. Nic w tym dziwnego, bo zwykle wystarczy do tego laptop z odpowiednim oprogramowaniem.
Można też poszukać pomocy w ASO, choć nie zawsze uda się to zrobić oficjalnie.
Naszym zdaniem
Odblokowanie dodatkowych funkcji to kusząca perspektywa, ale należy przy tym zachować ostrożność – nie ma bowiem nic gorszego niż wgranie dodatkowej funkcji kosztem stabilności układów pokładowych. Zachęcam do korzystania tylko ze sprawdzonych warsztatów.
