Subaru narodziny 4x4

Co najmniej cztery firmy roszczą sobie prawo do miana pierwszego samochodu osobowego z napędem 4x4. To Jensen, Subaru, AMC i Audi. Historycy uzupełnią tę listę również o rosyjskiego GAZ-a 61, którego pierwsze egzemplarze powstały przed wojną! I w pewnym sensie wszyscy mają rację. Rosjanie wprowadzili tylko krótką serię niewiele ponad 200 aut, podobnie jak brytyjska firma Jensen (320 egzemplarzy). Subaru rzeczywiście produkowało Leone w dużych seriach, ale model ten miał sztywno dołączany tylny napęd.

Debiutujący w 1979 r. AMC Eagle nie był typowym modelem osobowym – to klasyczny przykład crossovera (kombi-SUV). Audi natomiast debiutowało z osobowym modelem ze stałym napędem. Każdy z tych producentów dołożył cegiełkę do rozwoju segmentu 4x4. Bez względu na to kto był pierwszy, wkład Subaru w rozwój aut 4x4 jest olbrzymi.

Aby poznać historię Subaru, musimy cofnąć się do początku XX w. W roku 1917 Chikuhei Nakajima zarejestrował firmę Nakajima Aircraft Company. Myśliwce tej firmy były wysoko cenione, ale po wojnie przedsiębiorstwo zajmujące się militariami zostało podzielone na kilkanaście oddziałów. Z kolei w 1953 r. sześć tych filii połączyło się ponownie pod nazwą Fuji Heavy Industries.

Prototyp pierwszego auta zaprezentowano tuż po powstaniu firmy, w 1954 r. To model P-1, nazywany też 1500 od pojemności silnika. Auto było nowoczesne, a jego podobieństwo do modeli Peugeota – nieprzypadkowe (od Francuzów zapożyczono m.in. silnik). Na pierwsze produkcyjne auto trzeba było czekać jeszcze kilka lat. Model 360 to typowy mikrosamochód idealnie wpisujący się w japońskie przepisy podatkowe.

Maluch miał silnik umieszczony z tyłu i tylny napęd. W 1968 r. natomiast 20 proc. udziałów w Fuji Heavy przejął Nissan w reakcji na sugestie rządu, by rodzime firmy łączyły się i poprawiały konkurencyjność względem korporacji zagranicznych. Efektów fuzji można dopatrywać się już w modelu, który zainteresował nas najbardziej – to Leone, a konkretnie jego wersja debiutująca we wrześniu 1972 r. – kombi z napędem na wszystkie koła.

Trzeba jednak podkreślić, że auto kierowano głównie do służb wykorzystujących je podczas pracy w trudnych warunkach. Wyposażono go w prosty, mechaniczny system dołączania tylnych kół bez udziału mechanizmu różnicowego.

Zmiany techniczne pojawiły się w latach 80. Początkowo wprowadzono skrzynię redukcyjną, później mokre sprzęgło wielotarczowe zapewniające automatyczne działanie napędu 4x4 w połączeniu ze skrzynią automatyczną.

W roku 1983 w modelach Libero i Justy dźwignię załączania napędu zastąpiono przyciskiem (sterowanie pneumatyczne). Model XT otrzymał w 1987 r. stały napęd na wszystkie koła z wykorzystaniem centralnego dyferencjału. Dostępna blokada mechanizmu różnicowego była jednak optymalna do jazdy… w terenie, gdyż całkowicie blokowała mechanizm. Tę niedogodność wyeliminowano już w 1988 r. poprzez zastosowanie blokady wiskotycznej.

W modelu SVX Subaru wprowadziło również centralny mechanizm różnicowy o budowie planetarnej – z dystrybucją momentu pomiędzy przednią a tylną osią w stosunku 36:64. Model Leone występowałteż pod innymi nazwami – jako Loyale lub połączenie oznaczenia wersji wyposażeniowej i silnikowej, np. DL 1800. Początkowo miał on zostać zastąpiony przez model Legacy, ale ostatecznie zdecydowano, że wprowadzone w 1989 r. auto będzie większe i bardziej luksusowe, zaś jako następcę Leone zaprezentowano model Impreza.

Choć sportowe modele XT i SVX nie zdobyły popularności, bo ich konstrukcja była zapewne zbyt zaawansowana technicznie, to w latach 90. nastąpił rozkwit marki. Na początku firma poważnie zaangażowała się w sport samochodowy, a zastąpienie w roli rajdówki zbyt słabego Legacy kompaktową Imprezą okazało się fenomenalnym posunięciem.

Sukcesy na trasach rajdowych przełożyły się na wzrost świadomości klientów i zainteresowanie marką. Popularne modele: Justy, Impreza, Legacy pojawiały się w coraz to nowszych wersjach. Sportowe wersje Imprezy stały się kultowe. W naszym kraju to zasługa m.in. sukcesów Krzysztofa Hołowczyca i Leszka Kuzaja. Warto wspomnieć też o podwyższonej Imprezie – Outback Sport debiutował w 1994 r., podobnie jak uterenowiona wersja Legacy (Outback).

O ile jednak droższe, większe auto było dostępne niemal na wszystkich rynkach, o tyle offroadowa Impreza była zarezerwowana dla wybrańców – pojawiła się m.in. w USA i Japonii. W latach 90. gamę modeli uzupełniono o SUV-a Forester, choć ze względu na proporcje nadwozia niektórzy zaliczali go do kategorii kombi z mocno podwyższonym zawieszeniem.

W roku 1999 po przejęciu Nissana przez Renault 20 proc. udziałów Fuji trafiło do General Motors, by w 2005 r. (ale tylko 8,4 proc.) znaleźć się w Toyocie. Japoński koncern kilka lat później zwiększył swój udział do 16,7 proc.

W ostatnich latach po niepowodzeniach fabrycznego teamu w cyklu WRC ograniczono aktywność w obszarze sportu. Zadebiutował natomiast silnik Diesla w wersji bokser. Jego konstrukcja okazała się ciekawa, ale nie dopracowana i sprawia użytkownikom sporo kłopotów. Również niezawodność aut przestała być już legendarna – to znak, że z marki niszowej Subaru stało sie producentem popularnym.