Pierwszy Kodeks drogowy w odrodzonej Polsce powstał w 1922 r. Tak wyglądały przepisy

Określało ono m.in. warunki, jakie musiały spełniać pojazdy mechaniczne. Co ciekawe, za pojazdy mechaniczne uznawano nie tylko samochody osobowe, motocykle, ciężarówki czy autobusy, lecz także... dorożki konne.

Pierwszy Kodeks drogowy — obowiązkowe wyposażenie automobili

W paragrafie 4 stwierdzano: "Pojazdy mechaniczne powinny być zbudowane i urządzone w sposób zapewniający bezpieczeństwo ruchu, a wykluczający możliwość wywołania pożaru lub wybuchu, niepokojenia publiczności i straszenia zwierząt przez nadmierny hałas, dym, parę wodną lub woń".

Rozporządzenie określało także, w jakie urządzenia i przyrządy musi być wyposażony pojazd mechaniczny. Podstawą był "silny i niezawodnie działający kierownik, umożliwiający pewne i łatwe mijanie oraz skręcanie pod kątem możliwie największym".

Ponadto pojazd musiał mieć: dwa niezależne hamulce, wsteczny bieg, dwa sygnały dźwiękowe (głośny używany w trasie i cichy – stosowany w terenie zabudowanym), dwie latarnie z przodu oraz latarkę z czerwonym światłem z tyłu.

Jeśli pojazd poruszał się z prędkością większą niż 20 km/h musiał mieć reflektor oświetlający drogę na odległość co najmniej 100 m.

Pojazdy musiały uzyskać pozwolenie na dopuszczenie do ruchu. Było to obowiązkiem producenta pojazdu (odpowiednik dzisiejszej homologacji).

Rozporządzenie z 6 lipca 1922 r. wprowadzało także tablice rejestracyjne dla pojazdów mechanicznych. Znak składał się z litery lub dwóch liter określających województwo i kilku cyfr będących numerem pojazdu. Litery były czerwone, cyfry – czarne.

W takiej formie tablice rejestracyjne były stosowane do 1937 r. – wtedy zmieniono tablice na mniejsze.

• Przeczytaj także: Marszałek Józef Piłsudski lubił Cadillaki. Ostatnim nie zdążył się nacieszyć

Pierwszy Kodeks drogowy — prawo jazdy dla osoby moralnej, nieoddającej się pijaństwu

Rozporządzenie wprowadzało także prawo jazdy – pozwolenie na samodzielne prowadzenie pojazdów mechanicznych. Można je było uzyskać po skończeniu 18 lat i odbyciu specjalnego kursu.

Przed wydaniem pozwolenia odpowiednie starostwo zbierało informacje o petencie "w celu ustalenia jego kwalifikacji moralnych, zwracając zwłaszcza uwagę, czy i za jakie przestępstwa był poprzednio karany, czy nie oddaje się pijaństwu i jakiego jest prowadzenia".

Pierwszy Kodeks drogowy — prędkość maksymalna — 25 km/h

Rozporządzenie z lipca 1922 r. wprowadzało ograniczenia prędkości pojazdów mechanicznych. Samochody osobowe na obszarze zabudowanym mogły jechać z prędkością do 25 km/h. Dla ciężarówek wprowadzono ograniczenie do 15 km/h. Pojazdy mechaniczne o wadze z ładunkiem powyżej 3 ton nie mogły przekraczać prędkości 25 km/h. Wprowadzono także drastyczne ograniczenie prędkości do 6 km/h na mostach drewnianych o długości ponad 20 m. Na skrzyżowaniach, na zakrętach, na spadkach dróg, podczas gołoledzi i mgły maksymalna prędkość wynosiła 10 km/h.

Przepisy określone w lipcu 1922 r. obowiązywały przez 5,5 roku, do stycznia 1928 r. Zwiększono wtedy prędkość maksymalną do 40 km/h (ale pod warunkiem, że pojazd miał koła z oponami pneumatycznymi). Pojazdy z obręczami metalowymi lub obręczami pokrytymi twardą gumą (starsze ciężarówki) musiały jeździć wolniej.

Co ciekawe, przepisy z 1922 r. nic nie wspominały o trzeźwości kierowcy. Zakaz używania samochodu przez kierowcę pod wpływem alkoholu wprowadziły dopiero przepisy z 1928 r. Nie był to jednak przepis drastycznie egzekwowany, chyba że pijany kierowca spowodował wypadek – wtedy tracił pozwolenie na prowadzenie pojazdów mechanicznych. Przepisy drogowe były dość proste, ponieważ ruch pojazdów był w latach 20. i 30. XX w. w Polsce wręcz znikomy.

W 1930 r. jedno auto osobowe na 1,6 tys. osób

Nie mamy dokładnych danych, ile pojazdów mechanicznych było w Polsce w 1922 r., dysponujemy natomiast dokładnymi danymi ze stycznia 1930 r.

W całej Polsce, zamieszkałej wówczas przez 30,9 mln mieszkańców, zarejestrowanych było 43 tys. 319 pojazdów mechanicznych, w tym: 18 tys. 873 samochodów osobowych, 4 tys. 48 autobusów, 6 tys. 738 ciężarówek oraz 7 tys. 332 dorożki konne. Do tej liczby trzeba dodać 5 tys. 901 motocykli i 422 inne pojazdy mechaniczne. Jedno auto osobowe przypadało wtedy na 1 tys. 637 osób.

W Warszawie, liczącej milion mieszkańców, zarejestrowanych było zaledwie 3 tys. 348 samochodów osobowych (jedno auto na 300 mieszkańców) i prawie tyle samo dorożek konnych.

Dla porównania: w tym samym czasie w Wielkiej Brytanii jeździło 1,37 mln samochodów, we Francji 1,26 mln, w Niemczech 609 tys., we Włoszech 230,5 tys. Światowym rekordzistą były Stany Zjednoczone – w styczniu 1930 r. zarejestrowanych było tam 26,5 mln samochodów.