Te firmy odegrały ważną rolę w rozwoju samochodu, ale do dziś nie przetrwały. Poznajcie historię Daimlera, Benza, Horcha i NSU

Karl Benz 29 stycznia 1886 r. otrzymał Niemiecki Patent Cesarski nr 37435 na pojazd napędzany silnikiem benzynowym. Ten pojazd to 3-kołowy Patent-Motorwagen. Benz zbudował pojazd z silnikiem zdolny do samodzielnego poruszania się po drogach. Nie wykorzystał – jak inni – jako podstawy powozu czy bryczki, konstrukcję pojazdu stworzył od nowa.

Nieco inaczej postępował Gottlieb Daimler. Najpierw w 1884 r. wespół z uzdolnionym konstruktorem Wilhelmem Maybachem stworzył silnik spalinowy o mocy… 0,5 KM, który miał 600 obr./min. I nadawał się do wbudowania do pojazdu. W sierpniu 1885 r. uzyskał paten na Reitwagen – dwukołowy motocykl, ale jego głównym celem było zbudowanie samochodu. Po drodze do tego wynalazku zamontował silnik, który napędzał łódź, a jesienią 1886 r. zamontował silnik spalinowy w 4-kołowym pojeździe przypominającym powóz. Następne konstrukcje Daimlera będą wykorzystywały ten „patent” – jego samochody z zewnątrz wyglądają jak powozy bez koni. Samochód przybierze kształty nieco podobne do współczesnych nam konstrukcji dopiero na przełomie XIX i XX wieku, kiedy pojawi się Mercedes Simplex.

Mówiąc o początkach niemieckiej motoryzacji nie sposób pominąć Augusta Horcha, który pracował w fabryce samochodów Benza, a w 1899 r. usamodzielnił się i założył własną firmę. Logo Horch pojawiało się w latach 30. na najbardziej luksusowych samochodach porównywanych z Mercedesami czy Rolls-Royce’ami.

Wreszcie czwarta firma to NSU – od 1901 r. produkująca motocykle, a od 1906 r. również samochody.

Oto dzieje tych firm:

Benz (1883-1926)

Karl Benz w 1883 r. założył firmę Benz & Cie., Rheinische Gasmotorenfabrik w Mannheim i budował stacjonarne silniki dwusuwowe zasilane gazem. Dwa lata później zbudował trzykołowy pojazd napędzany silnikiem 1-cylindrowym. Na pojazd ten 29 stycznia 1886 r. otrzymał niemiecki patent (nr 37435) dotyczący „pojazdu napędzanego silnikiem spalinowym”.

Pojazdy konstrukcji Benza spopularyzowała jego żona Berta, która latem 1888 r. wraz z dwoma synami trójkołowcem męża przejechała trasę z Mannheim do Pforzheim i z powrotem pokonując około 180 km. Udowodniła w ten sposób, że pojazd jest sprawny i wywołała duże nim zainteresowanie.

Pierwszy pojazd czterokołowy (nazwany Victoria) Benz zbudował w 1893 r. i zastosował w nim przez siebie opatentowany zwrotnicowy układ kierowniczy. Równocześnie z Victorią powstawały modele Velo uważane za pierwsze na świecie małe pojazdy wykonane w tak dużej liczbie egzemplarzy – w latach 1984 - 1902 około 1200 sztuk. Ich udoskonaloną konstrukcją były modele Comfortable i Ideal.

W 1911 r. zaakcentowano samochodowy profil produkcyjny firmy zmieniając jej nazwę na Benz & Cie., Rheinische Automobil & Gasmotorenfabrik AG. Jednak podczas I wojny światowej ograniczono wytwarzanie samochodów osobowych, na korzyść pojazdów ciężarowych i silników lotniczych.

Działalność konstrukcyjna i produkcyjna K. Benza przebiegała równocześnie z działalnością drugiego konstruktora i producenta – Gottlieba Daimlera. Po śmierci Daimlera obie firmy światowej sławy konstruktorów w 1926 r. zostały połączone w jedną o nazwie Daimler-Benz AG.

Daimler (1886-1926)

Gottlieb Daimler, Bad Cannstatt, Deutschland – taka pełna nazwa firmy zapisywana jest w kronikach motoryzacji. W 1886 r. założył ją G. Daimler – jeden z pionierów światowej motoryzacji, który opracował silnik 1-cylindrowy o takiej liczbie obrotów, że nadawał się do napędu pojazdu. Wypróbował go najpierw w pojeździe dwukołowym, uważanym za pierwszy motocykl świata. Pojazd ten powstał w 1885 r. Wcześniej jednak – 16 grudnia 1883 r. silnik Daimlera został opatentowany.

G. Daimler ściśle współpracował ze zdolnym konstruktorem Wilhelmem Maybachem. Obaj swoje zdolności skoncentrowali na opracowaniu silnika, w 1886 r. udoskonalili go i wbudowali do czterokołowego powozu konnego.

W 1889 r. powstał specjalnie opracowany pojazd „Stalhradwagen”, czyli „stalowy pojazd” mający podwozie wykonane z rurek stalowych i silnik 2-cylindrowy widlasty o pojemności skokowej 566 cm³, mocy 1,1 kW (1,5 KM). „Stalowy pojazd” wzbudzał mniejsze zainteresowanie niż silnik, na którego licencję kupiło wiele firm.

W 1890 r. zmieniono nazwę firmy na Daimler Motoren Gesellschaft i na nowych terenach w Cannstatt rozpoczęto, jak na tamte czasy, seryjną produkcję pojazdów. Wśród nich powstał model Phoenix, pierwszy marki Daimler z silnikiem umieszczonym w części przedniej pojazdu. Od 1898 r. pojazdy te wyposażano w pneumatyczne ogumienie, a także otrzymywały oprócz 2-cylindrowych, także 4-cylindrowe silniki o zróżnicowanej mocy, nawet 17 kW (23 KM).

Samochody Phöenix w 1900 r. otrzymały nazwę Mercedes, od imienia 11-letniej córki Emila Jedlinka, austriackiego (czeskiego pochodzenia) biznesmena, mieszkańca Nicei, handlującego samochodami Daimlera.

G. Daimler zmarł w 1900 r., a samochody o nazwie Mercedes, konstrukcji W. Maybacha, osiągały sukcesy sportowe. Nazwę Mercedes zarejestrowano w 1902 r. i była chroniona prawem, a firmę prowadzili dalej syn Gottlieba Daimlera Paul wraz z W. Maybachem.

W 1926 r. firma założona przez G. Daimlera połączona została z firmą Karla Benza, który równolegle prowadził prace nad silnikiem, i powstała marka Mercedes-Benz.

Horch (1899-1945)

Marka Horch związana jest z osobą Augusta Horcha (1868-1951), który pracował w fabryce samochodów K. Benza. Usamodzielnił się, w 1899 r. założył w Kolonii własny zakład wytwórczy. W 1900 r. zbudował swój pierwszy silnik 2-cylindrowy, a rok później pierwszy samochód z pasowym układem przeniesienia napędu z silnika na oś tylną. W 1901 r. powstał też dwuosobowy samochód z układem przeniesienia napędu za pomocą wału napędowego. Horch opracował wiele innych wówczas nowoczesnych rozwiązań technicznych w zespołach samochodów, np. cicho pracującą skrzynię biegów ze stałym zazębieniem kół zębatych.

W 1902 r. budowa samochodów przeniesiona została do Reichenbach im Vogtland w okręgu Chemnitz. Powstały tam modele samochodów osobowych napędzane silnikami 2- i 4- cylindrowymi.

August Horch był przede wszystkim konstruktorem, mniej interesowało go zarządzanie przedsiębiorstwem, dlatego popadł w kłopoty finansowe. W 1904 r. zakład został przeniesiony do miejscowości Zwickau, ale nieporozumienia z akcjonariuszami doprowadziły do odejścia A. Horcha ze spółki latem 1909 r. Kilka tygodni później w Zwickau założył nową firmę produkującą samochody pod marką Audi.

W fabryce dotychczas kierowanej przez Horcha dalej produkowano samochody pod marką noszącą jego nazwisko. Najpierw napędzane silnikami 4- i 6-cylindrowymi rzędowymi, a od 1926 r. luksusowe i drogie samochody osobowe z silnikami 8-cylindrowymi rzędowymi. W latach 1923–1929 dyrektorem technicznym fabryki był Paul Daimler, syn sławnego konstruktora Gottlieba Daimlera.

W 1931 r. pojawił się luksusowy samochód osobowy Horch 12 Typ 670, a rok później model 12 Typ 600. Oba te pojazdy miały silniki 12-cylindrowe widlaste o pojemności skokowej 6000 cm³ i były produkowane krótko, do 1934 r.

Wytwórnia Horch & Cie. Motorwagenwerke AG w 1932 r. została włączona do koncernu Auto Union, ale samochody dalej nosiły markę Horch. Były to przede wszystkim luksusowe pojazdy napędzane silnikami 8-cylindrowymi, widlastymi i rzędowymi. Produkowano je do 1940 r. W okresach obu wojen światowych zakłady były znaczącym dostawcą samochodów ciężarowych dla wojska.

Marka Horch przestała istnieć w 1945 r. Jednak na terenie NRD jeszcze w latach 50. XX wieku wytwarzano samochody ciężarowe noszące markę Horch razem ze znaczkiem IFA.

NSU (1906-1977)

Christian Schmidt i Heinrich Stoll w Riedlingen założyli mały warsztat maszyn dziewiarskich. Po siedmiu latach działalności, w 1880 r. przeniesiono go do Neckarsulm i przekształcono w fabrykę zatrudniającą 7000 robotników. W 1886 r. ruszyła wytwórczość rowerów, a od 1901 r. motocykli. W tym okresie firma zaczęła używać znak NSU (od nazwy miasta Neckarsulm).

Pierwszy samochód marki NSU ukazał się w 1906 r. Był dwuosobowy z silnikiem 4-cylindrowym, chłodzonym powietrzem, zbudowany na licencji belgijskiej firmy Pipe. Produkowano samochody osobowe z silnikami 4-cylindrowymi oraz pod koniec lat 20. XX wieku z 6-cylindrowymi. W 1914 r. uruchomiono produkcję samochodów ciężarowych i motocykli przeznaczonych dla wojska. W Neckarsulm produkcja samochodów NSU trwała do 1929 r.

W 1929 r. wybudowano drugi zakład NSU, w Heibronn od 1930 r. rozpoczęto produkcję samochodów firmy FIAT. Najpierw samochodów pod marką NSU-Fiat, a od 1966 do 1969 r. pod marką Neckar.

Firma NSU głównie produkowała motocykle, które cieszyły się dobrą opinią użytkowników, popartą sukcesami sportowymi. Powrót do produkcji samochodów własnej konstrukcji nastąpił dopiero pod koniec lat 50. XX wieku Pierwszym pojazdem był mały samochodzik NSU-600 nazwany Prinz (książę), który ukazał się w 1957 r. Pojawiały się kolejne modele NSU – Prinz 4, 1000, 1100 i 1200. Miały silniki 2- lub 4-cylindrowe (1000, 1100 i 1200), chłodzone powietrzem, umieszczone poprzecznie z tyłu pojazdu, napędzające tylne koła.

Ważnym wydarzeniem było ukazanie się w 1963 r. pierwszego na świecie samochodu z silnikiem Wankla. Silnik taki wbudowano do modelu NSU Spider z dwuosobowym nadwoziem opracowanym w 1961 r. przez włoską firmę Bertone. Produkcja seryjna (małe serie) samochodu NSU Wankel Spider ruszyła w 1964 r. Następny samochód NSU z silnikiem Feliksa Wankla – Ro-80 – wszedł do produkcji w 1967 r. Napędzała go jednostka napędowa nie z jednym tłokiem obrotowym, jak w modelu Spider, lecz z dwoma tłokami obrotowymi.

Dla zwolenników konwencjonalnego silnika firma NSU w 1969 r. opracowała nowy, bardzo udany samochód K-70 z nadwoziem podobnym do Ro-80. Nie wszedł jednak do produkcji pod marką NSU, gdyż w tym właśnie roku firma została połączona z grupą Audi Auto Union i razem z nią została przejęta przez koncern Volkswagen. Rok później model K-70 ukazał się pod marką Volkswagen. Ostatni samochód noszący znak firmowy NSU – model Ro-80 – wycofano z produkcji w 1977 r.