Czołgi Leopard 2. Te maszyny mają zmienić układ sił w Ukrainie

Dotychczas strona ukraińska i rosyjscy najeźdźcy korzystali ze sprzętu pancernego bazującego na radzieckich konstrukcjach, a często wręcz wyprodukowanego jeszcze w czasach Związku Radzieckiego
Czołg Leopard 2 powstał w latach 70. jako maszyna mająca zapewnić przewagę nad radziecką bronią pancerną
Leopard 2 jest użytkowany przez armie NATO od 45 lat, przez ten czas był nieustannie modernizowany
W użyciu pozostają różne warianty czołgu, różniące się między sobą m.in. opancerzeniem i uzbrojeniem

Spis treści

Polska pierwsza obiecała Ukrainie Leopardy
Leopard 2: większy i lepiej opancerzony od T-72 i T-90
Czołg Leopard 2: różne wersje
Rosja nadal pracuje nad konkurentem dla Leoparda

Wygląda na to, że w najbliższym czasie stanie się coś, co pierwszych miesiącach trwającej od lutego 2022 roku rosyjskiej inwazji na Ukrainę było nie do pomyślenia – armia ukraińska ma otrzymać wsparcie w postaci nowoczesnych, zachodnich czołgów. Dotychczas na Ukrainę trafiło już kilkaset czołgów przekazanych przez wspierające ją kraje, ale były to poradzieckie czołgi z czasów Układu Warszawskiego lub konstrukcje będące mniej lub bardziej głębokimi modyfikacjami radzieckich maszyn, m.in. kilkaset przesłanych z Polski czołgów T-72 i PT-91 Twardy, podobne maszyny z Czech, Macedonii Północnej, Rumunii, Bułgarii, a nawet z Maroka.

Przeczytaj również: Ta armia rozpadnie się na własne życzenie. Rosjanie pokłócili się o długość zarostu

Teraz takie czołgi przesłać ma Ukrainie także m.in. Słowacja. Przesłanie takich maszyn miało sens – w wielu krajach i tak były one już w rezerwie, a poza tym ukraińscy czołgiści doskonale je znali, bo podobnym sprzętem dysponuje też armia ukraińska. Na Ukrainie nie ma też problemów z obsługą i częściami do takich maszyn, a ukraiński przemysł zbrojeniowy wytwarza do nich amunicję.

Rosjanie przygotowują się na nadejście Leopardów. W rosyjskim internecie już pojawiły się publikacje o słabych punktach rosyjskich maszyn. "Bij Leoparda – tak jak twój dziadek bił Tygrysy i Pantery." Tych słabych punktów jak widać, zbyt wielu nie ma.zrzut ekranu readovka.ru

Pomysł, żeby dostarczać Ukrainie również zachodni sprzęt, od początku wzbudzał spore kontrowersje. Czołg to nie samochód czy ciężarówka – to znacznie bardziej skomplikowana maszyna, która wymaga specjalnie przeszkolonych załóg zarówno tych bojowych, jak i personelu do obsługi. Czołgiści, którzy szkolili się na maszynach bazujących na konstrukcjach radzieckich, nie mogą tak po prostu przesiąść się do zupełnie innych, zbudowanych według odmiennych założeń konstrukcji.

Przeczytaj również: Czołg i jego eksploatacja — ile to kosztuje? To bardzo drogi sprzęt

Również taktyka i z zasady użycia takich czołgów w walce muszą być dostosowane do ich parametrów i możliwości. A to oznacza konieczność pilnego, intensywnego szkolenia. Wysłanie do walki źle przeszkolonych żołnierzy, nawet jeśli mają oni do dyspozycji świetny sprzęt, kończy się źle – zarówno dla żołnierzy, jak i dla samego sprzętu.

Polska pierwsza obiecała Ukrainie Leopardy

Pierwszym krajem, który zadeklarował dostarczenie Ukrainie czołgów marki Leopard, była Polska. Stało się to powodem dyplomatycznych tarć, bo polskie władze nie skonsultowały tej inicjatywy ze stroną niemiecką – a zgodnie z podpisanymi umowami, na przekazanie dalej czołgów, którymi dysponuje polska armia, zgodę musi wyrazić Berlin. Presja ze strony innych państw okazała się jednak na tyle duża, że niemieckie władze nie tylko w końcu zdecydowały się na wydanie zgody na przekazanie maszyn Ukrainie, ale też same mają przekazać część maszyn, które mają w swoich zapasach.

Dragon-15 - Leopard2A5 w akcji

Poza 14 Leopardami, których przekazanie zapowiedziała Polska, tyle samo maszyn w pierwszym etapie przekazać mają także Niemcy, Holandia zadeklarowała, że wykupi od Niemiec kilkanaście Leopardów, które dzierżawi, żeby przekazać je na Ukrainę. Leopardy przekazać mają też Finowie, Szwedzi, Hiszpanie – a to prawdopodobnie nie koniec listy. Amerykanie zadeklarowali, że przekażą swoje czołgi Abrams, Brytyjczycy chcą wysłać swoje Challengery, a Francuzi "nie wykluczają" przekazania czołgów Leclerc.

Leopard 2: większy i lepiej opancerzony od T-72 i T-90

W porównaniu z maszynami o radzieckim rodowodzie, które do tej pory były używane przez obie strony wojny w Ukrainie, Leopard 2 jest maszyną znacznie większą, mocniejszą, o bardziej odpornym pancerzu. To efekt innych założeń taktycznych i technicznych, które w międzyczasie zostały zweryfikowane przez realia współczesnego pola walki.

Przeczytaj również: Ile potrwa szkolenie Ukraińców na czołgach Leopard? Ekspert wyjaśnia

Dawniej atutem maszyn takich jak T-72 i pochodne była ich niska, przysadzista sylwetka, przez co były one trudniejszym celem – radzieccy konstruktorzy położyli więc mniejszy nacisk na ich opancerzenie, za to większy na szybkostrzelność działa. Na współczesnym polu walki, gdzie coraz częściej broń przeciwpancerna jest naprowadzana elektronicznie na cel, przysadzista sylwetka w niczym nie pomaga, za to poważnym problemem jest słabo opancerzony przedział, w którym znajduje się amunicja.

Stąd wiele przypadków spektakularnych "rzutów wieżą" – czyli eksplozji amunicji wewnątrz czołgu, po nawet niezbyt poważnym trafieniu, w wyniku której maszyna rozpada się na części. Czołg taki jak Leopard, przez swoje rozmiary i sylwetkę z pionowymi bocznymi ścianami bardzo rzuca się w oczy, ale wcale nie tak łatwo go unieruchomić przy pomocy broni przeciwpancernej starszej generacji.

Czołg Leopard 2: różne wersje

Warto jednak wiedzieć, że w przypadku czołgów Leopard 2 trudno podawać konkretne parametry tych maszyn. A to dlatego, że pod tą zbiorczą nazwą kryją się różne wersje czołgów. Maszyny, którymi dysponują poszczególne kraje, znacznie się między sobą różnią.

Polska dysponuje w tej chwili 249 egzemplarzami tego czołgu, to o kilka maszyn więcej, niż znajduje się w zasobach Bundeswehry. Leopardy 2, które trafiły do Polski w pierwszej dostarczonej partii to zmodernizowane maszyny wyprodukowane w połowie lat 80. (wersja 2A4), ale mamy też maszyny w wersji 2A5 i egzemplarze po modernizacji, w standardzie 2PL. Norwegowie i Finowie używają różnych wersji odmiany A6 i A4.

Można się spodziewać, że większość maszyn, które trafią do Ukrainy, będą to czołgi starszej generacji, chociaż po modernizacjach. Różnice między egzemplarzami mogą dotyczyć pancerza, celowników, systemów łączności – a to może być poważnym wyzwaniem przy szkoleniu załóg.

Rosja nadal pracuje nad konkurentem dla Leoparda

Choć Leopard 2 jest większy i cięższy od maszyn o radzieckim rodowodzie, zdaniem ekspertów przewyższa je manewrowością, ma też być prostszy w prowadzeniu.

Dla porównania: czołg T-72 M waży ok. 44,5 tony, a Leopard 2 aż 55 ton. O ile jednak radziecka maszyna ma silnik diesla V12 o micy 780 KM, to jednostka napędowa Leoparda 2 rozwija aż 1500 KM – współczynnik mocy do masy, mimo większego ciężaru jest więc znacznie korzystniejszy w przypadku niemieckiego czołgu. Wbrew pozorom, mimo większej masy, ryzyko, że potężny Leopard np. zakopie się w błocie, nie jest wcale wyższe, bo dzięki innej konstrukcji gąsienic obie maszyny mają zbliżony nacisk jednostkowy.

Przeczytaj również: Rosjanie mogą nie mieć na to odpowiedzi. Ukraina otrzyma potężny pakiet wsparcia z Zachodu

Prędkość maksymalna Leoparda 2 to w zależności od wersji ok. 72 km/h, T-72M rozpędza się do 60 km/h. Zasięg niemieckiego czołgu na drodze to 550 km, czyli o 100 km więcej niż w przypadku mniejszego, słabszego i lżejszego czołgu radzieckiej konstrukcji.

Do zalet Leoparda należy też konstrukcja pozwalająca na szybką wymianę zespołu napędowego – da się to zrobić nawet w ciągu zaledwie pół godziny!

Armia rosyjska od lat pracuje nad konstrukcjami, które mogłyby konkurować z nowoczesnymi czołgami zachodnimi, takimi jak Leopard 2 czy Abrams – od dawna pokazywany jest m.in czołg T-14 Armata, który ma przewyższać niemieckie, francuskie czy amerykańskie czołgi, ale dotychczas prawdopodobnie powstały tylko nieliczne egzemplarze, które nie uczestniczą w inwazji na Ukrainę.