Rząd Mateusza Morawieckiego planuje wprowadzenie nowych opłat i podatków, które uderzą w nabywców i użytkowników samochodów spalinowych. To jeden z wielu kamieni milowych, które Polska ma obowiązek wprowadzić w terminie wskazanym w KPO. Nowe opłaty i podatki mają być uzależnione od zużycia paliwa samochodu albo zawartości substancji toksycznych w spalinach. Pierwsze uderzenie mające zmniejszyć liczbę najbardziej emisyjnych pojazdów w Polsce ma nastąpić już w 2024 r.
Kichigin / Shutterstock
Samochody spalinowe – zdjęcie ilustracyjne
Rząd chce, aby już w przyszłym roku została wprowadzona opłata rejestracyjna związana z poziomem emisji spalin samochodu
Wysokość opłaty ma być na tyle dotkliwa, aby prowadziła ona do eliminacji najstarszych samochodów spełniających najniższe normy emisji
Planowane jest także wprowadzenie podatku od posiadania samochodu
Problemy z realizacją kamieni milowych związanych z praworządnością nie oznaczają, że pozostałe kamienie milowe – w tym wprowadzenie podatku od samochodów – przestają obowiązywać
Nowe podatki, które obciążą kierowców i właścicieli samochodów spalinowych, to jedne z kamieni milowych zawartych w Krajowym Planie Odbudowy. Rząd Mateusza Morawieckiego najpierw sam je zaproponował, a następnie zaakceptował razem z pakietem innych zobowiązań.
Planuje się wprowadzenie nowych przepisów mających na celu ograniczenie emisji pochodzących z transportu. Planowana opłata i podatek uzależnione będą od emisji CO2 lub NOx, a ich wysokość zależna będzie od poziomu szkodliwych emisji danego pojazdu – zgodnie z zasadą "zanieczyszczający płaci więcej".
Planowane obciążenia mają być na tyle dotkliwe, aby doprowadzić do wyeliminowania z dróg najbardziej emisyjnych, najstarszych samochodów.
Opłata rejestracyjna ma zostać wprowadzona najpóźniej do końca 2024 r. Opłata będzie uzależniona albo od emisji dwutlenku węgla, albo od emisji tlenków azotu. Przy założeniu, że o wysokości opłaty rejestracyjnej decyduje emisja tlenków azotu, podstawą jej obliczania są normy Euro, które od lat stopniowo ograniczają dopuszczalną emisję tych substancji (pierwsza norma Euro I weszła w życie w 1993 r., kolejne wprowadzano co 4-5 lat). Ta opcja oznacza, że opłata rejestracyjna byłaby tym wyższa, im starszy samochód. Chodzi o to, aby z uwagi na wysokość opłaty rejestracyjnej opłacało się wybrać droższy, młodszy samochód, którego rejestracja kosztuje mniej.
W drugim wariancie (opłata uzależniona od emisji CO2) o wysokości opłaty rejestracyjnej decyduje w praktyce zużycie paliwa określone w danych technicznych pojazdu (emisja CO2 jest wprost powiązana ze zużyciem paliwa). W przypadku starszych aut problemem jest jednak to, że w ostatnich latach zmieniały się sposoby pomiaru zużycia paliwa na potrzeby danych homologacyjnych.
Można przyjąć z dużą pewnością, że zwycięży wariant pierwszy: już pod koniec przyszłego roku rejestracja starego samochodu zostanie wyceniona na tyle wysoko, że wartość tych aut i sens ich kupowania radykalnie spadną.
Działanie to ma na celu zmniejszenie ilości najbardziej emisyjnych pojazdów i promocje niskoemisyjnych środków transportu. Środki pozyskane z ww. opłat przeznaczone będą na rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego, który ograniczy zjawisko wykluczenia transportowego.
Po opłacie rejestracyjnej podatek od posiadania pojazdu uzależniony od emisyjności
Oprócz jednorazowej (związanej z rejestracją samochodu) opłaty rząd Mateusza Morawieckiego zobowiązał się do wprowadzenie podatku od posiadania pojazdów. Wysokość podatku ma również zależeć od klasy emisji spalin i ma być jednym z elementów systemu podatkowego, który sprawi, że droższe samochody elektryczne staną się atrakcyjną finansowo alternatywą dla samochodów spalinowych, a nowsze samochody spalinowe będą atrakcyjną alternatywą dla starszych pojazdów.
Zobowiązania w KPO: można je pominąć?
Warto mieć na uwadze, że w praktyce zobowiązania obecnego rządu, nawet po zmianie premiera i niezależnie od wyniku wyborów, pozostają w mocy. Każdy kolejny rząd jest związany postanowieniami KPO i niezależnie od tego, czy będzie je popierał, czy też nie, musi wprowadzić je w życie.
Obecnie Polska ma największe problemy z wprowadzaniem kamieni milowych związanych z praworządnością. Odesłanie ustawy o Sądzie Najwyższym do Trybunału konstytucyjnego nie oznacza jednak, że pozostałe kamienie milowe przestają obowiązywać. Nic z tych rzeczy – takie kamienie milowe jak podatki od samochodów to jedne z wielu zobowiązań, które rząd sam zaproponował albo zaaprobował i teraz ma obowiązek je wypełnić. Jeśli nie ten rząd, to kolejny.
Alternatywa są ogromne konsekwencje finansowe teraz i w przyszłości, których na dłuższą metę budżet państwa nie udźwignie.
Podatek od posiadania samochodu: czy znane są już konkrety?
Opłata rejestracyjna i podatek od posiadania samochodu to dla rządu Mateusza Morawieckiego, który je zaakceptował w ramach KPO, nie jest temat, którym chciałby się chwalić. Niemniej wysłaliśmy do Ministerstwa Finansów prośbę o odpowiedź na kilka pytań związanych z planowanymi nowymi podatkami i gdy tylko odpowiedź nadejdzie, opublikujemy ją. Oto zadane pytania:
1
Czy potwierdzają Państwo zamiar opodatkowania rejestracji samochodów z napędem spalinowym, począwszy od czwartego kwartału 2024 r. zgodnie z postanowieniami KPO?
2
Czy znane są już założenia oraz wysokość podatku w związku z rejestracją samochodów spalinowych? Na jakim etapie są prace związane z wdrażaniem w/w podatku?
3
Czy potwierdzają Państwo zamiar wprowadzenia podatku od posiadania samochodu spalinowego, począwszy od 2026 r.? Czy są już prowadzone prace ukierunkowane na wdrożenie tego podatku? Na jakim są etapie?
