Lancia Delta

Lancia Delta to kompaktowy samochód osobowy produkowany przez włoski koncern motoryzacyjny. Auto zadebiutowało w 1979 roku i od razu zdobyło tytuł Samochodu Roku. Zgodnie z nomenklaturą, pojazd otrzymał oznaczenie literą z greckiego alfabetu. Na licencji włoskiego hatchbacka, Saab rozpoczął produkcję modelu 600, który różnił się praktycznie tylko znaczkiem, a także miał lepsze zabezpieczenie antykorozyjne.

Lancia Delta była jednym z najbardziej znanych i rozpoznawalnych modeli marki ze względu na swoją rajdową historię. Jednak od początku – charakterystyczne, kanciaste nadwozie zostało zaprojektowane przez Giorgetto Giugiaro, a jego podobieństwo do ówcześnie debiutującego Poloneza 1500 nie jest przypadkowa. Mówi się także, iż Włosi mieli za złe Italdesign (nadzorowanym przez Giugiaro), że Polacy otrzymali ładniejszy projekt nadwozia niż oni.

Delta występowała jedynie jako 5-drzwiowy hatchback (4-drzwiowy sedan występował pod nazwą Prisma), a w 1986 roku przeprowadzono facelifting. Nadwozie „dojrzało” i prezentowało się mężniej. W tym samym roku zaprezentowano Deltę 4WD, której rajdowa odmiana miała startować w grupie A w Rajdowych Mistrzostwach Świata. Auto napędzane było 2-litrową jednostką benzynową z turbodoładowaniem, o mocy 165 KM. Na samym początku, dostępne były silniki od Fiata Ritmo – 1.3 oraz 1.5 generujące 75 oraz 85 KM. Oprócz tego, na rynek grecki stworzona został zubożona odmiana Delty napędzana 1,1-litrowym motorem o mocy 64 KM. Odmiana GT dysponowała pierw 105- a potem 108-konnym silnikiem 1.6 (90 z katalizatorem).

Pierwsza turbodoładowana odmiana Delty – HF Turbo, pojawiła się w 1984 roku i generowała z 1.6-litrowej jednostki 130, a po roku 140 KM. 1987 rok, to debiut Delty HF Integrale – wzmocnionej do 185 KM odmiany 4WD. Oprócz sporej mocy i napędu na 4 koła, auto wyróżniało się poszerzonym rozstawem kół oraz poszerzeniami na błotnikach. 2 lata później jednostka została unowocześniona i wyposażona w 16-zaworową głowicę, dzięki czemu moc wzrosła do 200 KM.

W 1991 roku, postanowiono pójść jeszcze o krok dalej i pojawiła się Delta HF Integrale Evolutione, która nie tylko miała unowocześnione podzespoły, wytrzymalszy układ przeniesienia napędu i bogatsze wyposażenie, ale także 210-konny silnik 2.0. 2 lata później jednostka otrzymała wielopunktowy wtrysk paliwa, co poskutkowało dodatkowymi 5 KM. Przez krótki okres (1986-1989) oferowany był także 1,9-litrowy turbodiesel generujący 80 KM. Za przeniesienie mocy na przednią lub obie osie odpowiedzialna była 3-stopniowa skrzynia automatyczna bądź 4- lub 5-biegowa przekładnia manualna. Dzięki licznym sukcesom w grupie A oraz grupie B, nie tylko indywidualnym, ale także konstruktorskim, Delta zyskała status legendarnej, dając Lancii ogromną sławę.

W 1993 roku w salonach pojawiła się II generacja Lancii Delty. Niestety, wraz z debiutem drugiej odsłony legendarnego kompaktu, Lancia postanowiła w chwale opuścić świat rajdów samochodowych i mimo różnych plotek ówcześnie, już do nich nie wrócić. Lancia Delta II generacji nie była już tak spektakularna i wywołująca emocje jak poprzedniczka. Konstrukcyjnie bazowała na płycie podłogowej od Fiata Tipo. Występowała jako 3-(HPE) lub 5-drzwiowy hatchback, a bryła była zbliżona do Delty I generacji.

Brak zdecydowanych linii i kanciastych kształtów spowodował, iż Delta prezentowała się dosyć nijako. Wnętrze zostało nieco lepiej zaprojektowane, a materiały użyte do wykończenia uległy znacznej poprawie. Mimo wielu zapewnień, w przeciwieństwie do poprzednika, Delta II nigdy nie była produkowana z napędem na 4 koła, co również mogło być przesłanką dementującą plotki o powrocie do rajdów. W 1996 roku przeprowadzono delikatny facelifting, jednak dokonane zmiany były kosmetyczne.

Jedynym dostępnym silnikiem o zapłonie samoczynnym, był 1,9-litrowy turbodiesel generujący 90 KM. Na początku produkcji, wśród benzyniaków, oferowano 1,6-litrową jednostkę o mocy 75 lub 90 KM (wraz z liftingiem, moc mocniejszej odmiany wzrosła o 13 KM). 1,8-litrowy silnik, w odmianie 8-zaworowej rozwijał 90 KM, jednak w 1994 roku, zmieniono mu głowicę na 16-zaworową, co spowodowało przyrost mocy – miał 113 lub 131 KM. Najwięcej emocji wzbudzały 2-litrowe jednostki – wolnossąca odmiana miała 139, a turbodoładowana HF – początkowo 186, a potem 193 KM. Moc kierowana była na przednią oś za pomocą 5-biegowej skrzyni manualnej.

W 1999 roku zakończono produkcję Lancii Delta, a jej następca nie został ówcześnie przewidziany. Gdy w 2006 roku zaprezentowano prototyp Lancii Delta z dopiskiem HPE, automaniacy wyobrażali sobie następcę godną pierwszej generacji. Niestety nowa Delta w żaden sposób nie nawiązywała do swojej legendarnej poprzedniczki. Wspólna pozostała jedynie nazwa. 5-drzwiowy hatchback miał dosyć chaotyczny design, który sprawiał iż auto może i prezentowało się elegancko i było jedyne w swoim rodzaju, lecz całe rzesze fanów określało ją jako brzydką. Wnętrze również było bardzo eleganckie i dobrze wykończone – w końcu nowa Lancia Delta miała być bardziej luksusową wersją Fiata Bravo, na którym to też konstrukcyjnie się opierała. Miejsca dla pasażerów było pod dostatkiem, a bagażnik oferował blisko 400 litrów pojemności.

W 2011 roku przeprowadzono jeszcze drobny lifting, który przyniósł m.in. nową atrapę chłodnicy. Początkowo w ofercie Lancii był 1,4-litrowy silnik T-Jet generujący 120 KM. Później został wzmocniony do 150 KM, a 140-konny 1.4 miał oznaczenie MultiAir i pojawił się w 2010 roku. Najmocniejszy benzyniak miał 1.8 litra pojemności i 200 KM, zapewniając Delcie ponadprzeciętne osiągi. Turbodiesle MultiJet, mają w Delcie pojemność 1.6, 1.9 oraz 2 litrów i generują kolejno 105 lub 120, 190 oraz 165 KM. Moc kierowana była na przednią oś za pomocą automatycznej, półautomatycznej lub manualnej skrzyni biegów o 6 przełożeniach.

W 2014 roku zakończono produkcję reaktywowanej Lancii Delty, a powody na to były dwa – pierwszym z nich było zbyt niskie zainteresowanie pojazdem, a oprócz tego, decyzja o wycofaniu Delty zbiegła się z niespodziewaną polityką Lancii, mającą na celu wycofanie wszystkich modeli poza Ypsilonem, który od 2016 roku miał trafiać tylko na włoski rynek.