Auto Świat Wiadomości Aktualności Moskwicz może powrócić. Co to za auta i jak ich sukcesy zmieniły się w porażkę?

Moskwicz może powrócić. Co to za auta i jak ich sukcesy zmieniły się w porażkę?

Był pierwszym samochodem dla ludu w historii ZSRR. Z czasem został też eksportowym hitem, ale lata 90. nie były mu już tak przychylne. Przypominamy dzieje Moskwicza, który po przeszło dwóch dekadach może wrócić na rynek.

Moskwicz 408
Moskwicz
Moskwicz 408

Koncern Renault podjął decyzję o sprzedaży mieście Moskwa swoich wszystkich udziałów w Renault Russia, a firmie NAMI – całości udziałów w AvtoVAZ. Francuski koncern zachował przy tym prawo odkupu udziałów w AvtoVAZ w ciągu najbliższych sześciu lat.

Niemal od razu zapowiedziano możliwość reaktywacji marki Moskwicz, której samochody mogłyby być wytwarzane właśnie w byłej moskiewskiej fabryce Renault. Najpierw produkowano by tam spalinowe, potem elektryczne Moskwicze. Tym samym byłyby to pierwsze auta tej marki od 2001 r.

Kiedyś Moskwicz był chlubą ZSRR i eksportowym hitem. Jak to się wszystko zaczęło? I jak skończyło?

Moskwicz 400, auto dla ludu

Założenia były jasne. Moskwicz ma być pierwszym w historii Związku Radzieckiego samochodem dla ludu.

Produkcja ruszyła w grudniu 1946 r. w moskiewskiej fabryce MZMA (Moskowskij Zawod Małolitrażnych Awtomobilej). Samochód nosił nazwę Moskwicz 400 i miał wiele wspólnego z pierwszą generacją Opla Kadetta.

Opel Kadett (1938 r.)
Opel Kadett (1938 r.)Stellantis

W ramach reperacji wojennych ZSRR przejęło bowiem część oprzyrządowania do produkcji tego modelu z zakładów Opla w Russelsheim. Przewieziono je do Moskwy w 56 wagonach. Moskwicz 400 bazował w dużej mierze na Kadecie, co oznacza, że pod koniec lat 40. XX w. był bardzo nowoczesnym samochodem. Auto o długości 386 cm otrzymało 23-konny silnik 1.1. W 1949 r. zadebiutowała wersja cabrio, a rok później ruszył eksport do Belgii. Przygotowano nawet prototypy coupe i roadstera.

Moskwicz szybko zdobywał popularność. O ile w 1947 r. wyprodukowano półtora tysiąca aut, o tyle 100-tysięczny Moskwicz powstał już pięć lat później.

W 1956 r. zadebiutował Moskwicz 402. Samochód wyglądał znacznie nowocześniej od poprzednika, przede wszystkim błotniki nie odstawały już od reszty nadwozia. Na dodatek był większy (406 cm długości) i mocniejszy (1,2-litrowy silnik rozwijał 35 KM). Moskwicz 402 został pierwszym samochodem w historii ZSRR z giętą przednią i tylną szybą. W standardzie znalazło się radio, a firma wyprodukowała nawet wersję z napędem 4x4, której np. osie i reduktor pochodziły z GAZ-a 69.

Moskwicz 403 (1962-1965). Najprościej mówiąc, to Moskwicz 407 z elementami przyszłego 408.
Moskwicz 403 (1962-1965). Najprościej mówiąc, to Moskwicz 407 z elementami przyszłego 408.Żródło: Auto Świat / Łukasz Rossienik

Pokazany w 1958 r. Moskwicz 407 był rozwinięciem modelu 402. Kluczowa zmiana: nowy silnik o pojemności 1358 cm sześc. i z aluminiową głowicą. Załoga modelu 407 zdobyła 3. miejsce w fińskim Rajdzie 1000 Jezior.

Dalszy ciąg testu pod podcastem:

Co drugi Moskwicz na eksport

Kolejnym kamieniem milowym w historii Moskwicza był model 408. Przedstawiony w 1964 r. miał bardzo nowocześnie wyglądające nadwozie, a początkowo klient mógł wybrać, ile chce mieć reflektorów (dwa lub cztery). W fazie konstruowania samochód poddawano testom zderzeniowym.

Moskwicz 408
Moskwicz 408Moskwicz

Moskwicz 408 miał 409 cm długości i początkowo napędzał go 50-konny silnik o pojemności 1538 cm sześc. W 1967 r. gamę uzupełniła wersja z większą jednostką (1478 cm sześc., 75 KM), którą nazwano Moskwicz 412. W 1976 r. obie odmiany przeszły modernizacje i zmiany oznaczeń. Słabsza odtąd nazywała się 2138, mocniejsza – 2140.

Moskwicz zyskiwał na popularności. 100-tysięczny samochód wyprodukowano w 1952 r., milionowy w 1967 r., 2-milionowy w 1974 r., a 4-milionowy w 1986 r. W 1968 r. firmę MZMA przemianowano na AZLK.

Moskwicze zostały też eksportowym hitem ZSRR. W 1977 r. za granicę trafiło milionowe auto. Na początku lat 70. Moskwicze sprzedawano w ponad 70 państwach, a w Europie Zachodniej samochody te cieszyły się powodzeniem np. w Belgii i we Francji.

O ile za granicę trafiał co piąty Moskwicz 402, o tyle w przypadku modelu 407 była to już 1/3 produkcji. W pewnym momencie na eksport przeznaczano co drugiego Moskwicza. W Belgii Moskwicz 408 nazywał się Scaldia 1300, a model 412 w Finlandii nosił nazwę Elite.

Moskwicz Aleko i droga do klęski

Kolejny zupełnie nowy Moskwicz pojawił się dość późno, bo dopiero w 1986 r. Był nim model 2141, na zagranicznych rynkach znany jako Aleko (w latach 1993-1994 w Niemczech sprzedawano go jako Ładę Aleko).

Moskwicz 2141/Aleko
Moskwicz 2141/AlekoMoskwicz

2141 był pierwszym seryjnym Moskwiczem z przednim napędem. Ten liftback mierzył 435 cm długości, miał bagażnik 470-1270 l, a współczynnik oporu powietrza Cx wynosił całkiem niezłe 0,35. Przed wdrożeniem do produkcji Moskwicz 2141 przeszedł nawet badania fokusowe, co było rzadkością w radzieckiej motoryzacji.

W 1989 r. pojawiła się wyczynowa wersja Aleko, czyli Moskwicz 2141-KR, którego silnik umieszczono między kabiną a tylną osią. 2-litrowa jednostka rozwijała 175 KM.

Model 2141/Aleko przyczynił się do upadku Moskwicza. Niska jakość wykonania i relatywnie słaby silnik sprawiły, że w latach 90. sprzedaż w Rosji zaczęła spadać. W 1996 r. wyprodukowano niecałe 3 tys. Moskwiczy, a, jak pamiętamy, kiedyś firmie wystarczyło siedem lat na zbudowanie miliona samochodów. AZLK, czyli producenta Moskwiczy, dodatkowo osłabił kryzys finansowy, który wybuchł w Rosji w 1998 r.

AZLK starało się unowocześnić model 2141. W 1998 r. pojawiła się zmodernizowana odmiana o nazwie 214145 Swiatogor. Były też luksusowe wersje z przedłużonym o 20 cm rozstawem osi, jak np. 214141R5 Jurij Dołgorukij (liftback; debiut w 1997 r.) i 214242 Iwan Kalita (limuzyna; 1998 r.).

Nie zmieniło to losów Moskwicza. Produkcję wstrzymano 2001 r. i jak dotąd nigdy jej nie wznowiono.