Podróże autem elektrycznym: jak zaplanować trasę, jak szukać ładowarek?

Aplikacje do planowania tras i lokalizowania wyszukiwarek to podstawa

Stacje ładowania – nie dość, że wciąż jest ich za mało, to jeszcze bywają świetnie zakamuflowane. Szansa, że jadąc drogą, przypadkiem na jakąś trafimy, tak jak możemy trafić na stację benzynową, jest znikoma. Jak więc znaleźć ładowarkę? Tu możliwości są w zasadzie dwie: specjalistyczne aplikacje oraz pokładowa nawigacja naszego auta elektrycznego. Wśród aplikacji mamy wybór między rozwiązaniami przygotowanymi przez operatorów konkretnych sieci ładowania, firmowanymi przez producentów samochodów oraz pochodzącymi od niezależnych dostawców. Wszystkie one mają swoje wady i zalety – warto więc na wszelki wypadek zainstalować w telefonie przynajmniej kilka z nich. Problem pojawia się wtedy, kiedy np. jedna aplikacja twierdzi, że dana ładowarka jest czynna i dostępna, według drugiej aplikacji ładowarka jest zepsuta, a według trzeciej – niedostępna. Co robić w takiej sytuacji? Teoretycznie o stanie swojej infrastruktury najwięcej wiedzą operatorzy, ale od tej reguły zdarzają się wyjątki. Nasza rada: lepiej wybrać wariant najbardziej pesymistyczny i od razu poszukać innej ładowarki zamiast niepotrzebnie tracić czas i rozładowywać akumulator w drodze do punktu, który może nie działać.

ABRP – A Better Routeplanner – jedna z najpopularniejszych na świecie aplikacji do planowania podróży. Tak dobra, że niektórzy producenci postanowili zrezygnować z własnych rozwiązań i na niej właśnie chcą opierać fabryczne oprogramowanie pozwalające na planowanie tras i wyszukiwanie ładowarek. Dostępna na telefony z Androidem i urządzenia Apple’a, można z niej też korzystać przez stronę WWW. Podstawowa wersja jest darmowa, wersja premium z dodatkowymi funkcjami kosztuje 5 euro miesięcznie.

PlugShare – to nie tylko mapa pozwalająca sprawnie wyszukać ładowarki należące do różnych sieci, ale też aplikacja umożliwiająca meldowanie się przy stacjach i informowanie innych użytkowników o planowanym czasie ładowania. Wśród kierowców aut elektrycznych używanie tej aplikacji jest w dobrym tonie, inne apki często nie aktualizują skutecznie informacji o zajętości czy awarii ładowarki.

Aplikacje operatorów stacji ładowania nie tylko pozwalają odnaleźć ładowarki należące do sieci, lecz także często są niezbędne do uruchomienia procesu ładowania i wniesienia opłaty. W Polsce przydają się m.in. aplikacje sieci Greenway (choć z ładowarek tej sieci da się korzystać, np. używając kart udostępnianych przez producentów aut) czy Orlenu (dużo punktów ładowania przy stacjach paliw w popularnych lokalizacjach).

Wyjazd autem elektrycznym za granicę

To dosyć typowa sytuacja na wszelkich forach związanych z elektromobilnością – w każdym wątku, w którym ktoś narzeka na zasięg aut elektrycznych, od razu jako kontrargument pojawiają się relacje z zagranicznych podróży autami elektrycznymi. Prawda jest jednak taka, że takie dalekie urlopowe wyjazdy, o ile prowadzą uczęszczanymi trasami i są dobrze zaplanowane, często są mniejszym wyzwaniem niż np. jednodniowe trasy biznesowe z napiętym harmonogramem. Aby tylko wyjechać z Polski, później już jest z górki – to zdanie często powtarzają miłośnicy dalekich podróży autami elektrycznymi. Druga ważna rada: przed wyjazdem należy się zaopatrzyć w kartę i/lub aplikację pozwalającą korzystać i rozliczać ładowanie w jak największej liczbie stacji ładowania należących do różnych sieci. Niestety, wciąż jest tak, że w większości stacji ładowania nie da się tak po prostu zapłacić kartą czy gotówką – w przyszłości ma się to zmienić, już trwają prace nad wprowadzeniem unijnych regulacji mających ułatwić korzystanie z ładowarek i płacenie za prąd.

Jak korzystać z aplikacji do planowania tras i wyszukiwania ładowarek?

Przy planowaniu podróży autem elektrycznym od wyboru właściwej strategii w dużej mierze zależą czas i koszty dojazdu. Z punktu widzenia czasu podróży ładowanie w trasie akumulatorów auta do pełna, szczególnie w wolnych ładowarkach, nie ma sensu, zwykle lepiej zaplanować częstsze, ale krótsze ładowania w szybkich ładowarkach. Tyle że z kolei te szybkie ładowarki, które pozwalają oszczędzić czas, są znacznie droższe. No i w dodatku nasza strategia musi być dopasowana do parametrów i możliwości auta (pojemność akumulatora, realny zasięg, możliwość współpracy z szybkimi ładowarkami), ale też i do warunków jazdy (temperatura, ukształtowanie terenu i inne czynniki wpływające na zużycie energii). Bywa tak, że ta sama trasa, ale w zależności od tego, w którą stronę ją pokonujemy, wymaga innej strategii, bo np. w jedną stronę jedzie się pod górę, a w drugą większość trasy jest z górki. Brzmi skomplikowanie? W praktyce na szczęście wcale takie nie jest, bo zrobią to za nas odpowiednie aplikacje.

Jeśli korzystacie z fabrycznej nawigacji auta elektrycznego lub z aplikacji firmowanej przez producenta samochodu, to automatycznie zna ona parametry danego auta. Często potrafi też ustalić preferencje co do tego, np. jaką chcecie mieć minimalną rezerwę prądu w akumulatorach między kolejnymi ładowaniami. W zależności od marki auta czy wykupionej usługi oraz od wybranych preferencji nawigacja może wskazywać wszystkie ładowarki w pobliżu trasy, tylko stacje, z których można korzystać w ramach karty czy abonamentu udostępnionych przez producenta auta lub też np. stacje o określonych parametrach. Niestety, w polskich realiach rozwiązania fabryczne czasem się mylą – np. pokazują stacje, które nie są dostępne, albo aplikacje nie zawsze mają aktualne dane o ich zajętości.

Jeśli korzystacie z aplikacji zewnętrznej firmy, to gdy chcecie uzyskać wiarygodne wyniki i sensownie zaplanowaną trasę, musicie najpierw wprowadzić dane swojego pojazdu i preferencje co do sieci ładowania, parametrów ładowarek, minimalnego zapasu prądu w akumulatorach, pomijanych tras czy maksymalnych prędkości.

Od czego zależy rzeczywisty zasięg auta elektrycznego?

Choć "gęstość energii" magazynowanej w akumulatorach jest coraz wyższa, to nie ma co ukrywać, że w baku z benzyną czy olejem napędowym tej energii wciąż da się zmagazynować znacznie więcej. Jak to wygląda w konkretnych liczbach? Akumulator o pojemności 50 kWh mieści w sobie mniej więcej tyle energii, jaka odpowiada mniej więcej 5 litrom benzyny! Jak to się dzieje, że z takim akumulatorem auto elektryczne może pokonać np. 400 km? To proste: samochody elektryczne obchodzą się z energią znacznie bardziej wydajnie niż auta spalinowe. Tyle że tę wydajność łatwiej zaburzyć – przy marnujących energię silnikach spalinowych takie czynniki, jak np. dodatkowe opory związane z obciążeniem czy jazdą pod wiatr, energia potrzebna do zasilania klimatyzacji aż tak bardzo nie wpływa na zasięg, jak w elektryku. Dodatkowo auta elektryczne zużywają sporo energii na zapewnienie właściwych warunków pracy akumulatorom i na ogrzewanie kabiny, bo przecież nie ma tu ciepła resztkowego z silnika, które można by do tego wykorzystać – ciepło wytwarza się z prądu zmagazynowanego w akumulatorach.

Dla przykładu Renault Zoe w wersji z akumulatorem o pojemności 52 kWh ma deklarowany według procedury zasięg wynoszący 395 km. Tyle że procedura przewiduje testy w korzystnych dla samochodu elektrycznego warunkach – w umiarkowanych temperaturach, od 14 do 23 stopni, ze średnią prędkością do 46,5 km/h (maksymalna chwilowa to 131 km/h). W rzeczywistych warunkach zasięg może być znacznie krótszy, np. zimą, w –15 stopniach Celsjusza, przy włączonym ogrzewaniu i stałej prędkości na poziomie 120 km/h, zasięg spada do ok. 150 km. Podczas upałów jest nieco lepiej, ale zasięg też będzie niższy od deklarowanego – przy +35 stopniach, włączonej klimatyzacji i umiarkowanej prędkości autostradowej zasięg to niespełna 230 km. Auto elektryczne trzeba wyczuć – warto przez jakiś czas jeździć z włączonym wskaźnikiem zużycia energii, bo czasem okazuje się, że minimalne obniżenie prędkości lub mała zmiana temperatury we wnętrzu mogą wpłynąć na zmianę zasięgu nawet o kilkadziesiąt procent!

10 rad na długie trasy elektrykiem

• Zaplanuj trasę przed rozpoczęciem podróży.
• Nawet jeśli jechałeś tą trasą wcześniej, skorzystaj z aplikacji do planowania tras, choćby po to, żeby sprawdzić, czy punkty ładowania na trasie są nadal dostępne.
• Upewnij się, że będziesz mógł skorzystać z wybranych ładowarek – sprawdź, czy operator twojej usługi ładowania ma umowy roamingowe z operatorami wybranych ładowarek przy trasie, zainstaluj aplikacje operatorów (ewentualnie zamów karty RFID), upewnij się, że masz środki na kartach płatniczych podpiętych do aplikacji.
• Jeśli jedziesz załadowanym autem, np. z rodziną i bagażami, pamiętaj, że zużycie energii będzie wyższe niż zwykle.
• Uwzględnij to, że przy prędkościach autostradowych, bez możliwości rekuperacji energii, auto elektryczne zużywa więcej prądu. Jadąc wolniej, zaoszczędzisz czas na ładowaniu.
• Nawet jeśli planujesz korzystać tylko z publicznych komercyjnych stacji ładowania, weź ze sobą ładowarkę 230 V/400 V – w awaryjnych sytuacjach może się przydać, jeśli trzeba będzie doładować auto w innym miejscu, np. jeśli ładowarki będą niedostępne z powodu awarii czy obłożenia.
• Do wielu publicznych ładowarek AC trzeba mieć często własny kabel – warto go wozić w bagażniku.
• Pamiętaj, że koszt ładowania zależy od wielu czynników – prąd z szybkiej ładowarki kosztuje często nawet kilkakrotnie więcej niż w wolniejszych stacjach. Najdroższe jest zwykle ładowanie "ad hoc", bez wcześniejszej rejestracji u operatora, bez abonamentu.
• Operatorzy stacji ładowania naliczają opłaty nie tylko za ładowanie, lecz także za czas, kiedy auto jest podpięte do ładowarki. Pamiętaj, że najczęściej ładowanie akumulatora w zakresie od 80 do 100 proc. zajmuje nieproporcjonalnie dużo czasu – im bardziej naładowany akumulator, tym bardziej szybkość ładowania spada.
• Nigdy nie planuj trasy na styk – tak ją wyznaczaj, żeby zawsze mieć w zasięgu alternatywny punkt ładowania.