- Choć pod względem mechanicznym samochody elektryczne są znacznie prostsze od pojazdów spalinowych, koszty ich napraw wcale nie są niższe
- Niektóre podzespoły aut na prąd są tak drogie, że ich zużycie podważa sens dalszej eksploatacji pojazdu
- Zużycie kluczowych podzespołów samochodu na prąd można jednak dość dokładnie zmierzyć, a tym samym wyeliminować ryzyko
Z jakichś względów nawet naprawy niezwiązane z napędem w samochodach elektrycznych, np. dotyczące wymiany elementów zawieszenia, potrafią kosztować dwa razy więcej niż w przypadku aut spalinowych. Prawdziwy "paragon grozy" może jednak wiązać się z wymianą zużytej baterii. Warto przy tym odróżnić naprawę pojedynczego modułu baterii, który się zepsuł, od zużycia baterii wynikającego z przebiegu czy też sposobu eksploatacji. Usterka pojedynczego elementu baterii jest niemal zawsze w zasięgu finansowym użytkownika, natomiast użycie baterii w kilkuletnim samochodzie oznacza, że naprawa może być nieopłacalna.
Dalsza część tekstu pod materiałem wideo
Używany samochód elektryczny. Co trzeba sprawdzić?
Nieco ponad 40 tys. zarejestrowanych w Polsce samochodów w pełni elektrycznych i drugie tyle hybryd Plug-in – czy to dużo? Licząc przyrosty w procentach, dane są imponujące. Porównując te liczby do kilkunastu milionów samochodów spalinowych, to skrajnie mało. Przyczyną nie jest jednak powszechna niechęć do napędów elektrycznych, chętnych na jazdę na prądzie z pewnością jest więcej. Problemem są pieniądze – trudno o nowy, poważny i uniwersalny samochód elektryczny w cenie poniżej 150 tys. zł. Rozwiązaniem jest kupno samochodu używanego – ich oferta nie jest może przesadnie bogata, ale można coś wybrać. Tyle tylko, że pojawiają się wątpliwości: co będzie, jeśli w moim nowym-starym elektryku bateria okaże się zużyta? Nie jest tajemnicą, że koszt wymiany baterii na nową, gdyby zaszła taka potrzeba, to wydatek rzędu kilkudziesięciu tys. zł. Warunkiem spokoju jest więc upewnienie się, że bateria w samochodzie, który kupujemy, jest w pełni sprawna albo objęta gwarancją producenta.
Ważne: sam wiek i przebieg samochodu nie przesądza o tym, że jego bateria jest objęta gwarancją. Nie każda gwarancja na baterię obejmuje zarówno zużycie, jak i usterki tego podzespołu. Ponadto gwarancja nie obejmuje usterek i zużycia wynikających z nieprawidłowej eksploatacji, a to wychodzi na jaw dopiero podczas weryfikacji usterki. Aby gwarancja działała, samochód musi mieć za sobą obowiązkowe przeglądy.
Bateria samochodu elektrycznego - jak się zużywa?
Niestety, zużycia baterii w elektryku nie można wiązać bezpośrednio z jego wiekiem i przebiegiem. Samochód elektryczny może mieć baterię w bardzo dobrym stanie pomimo przebiegu rzędu np. 300 tys. km, ale może być i tak, że bateria jest uszkodzona lub zużyta po przebiegu kilkudziesięciu tys. km. Zużyciem baterii w elektryku rządzi kilka uniwersalnych zasad:
- Bateria zużywa się zarówno w wyniku upływu czasu, jak i z powodu eksploatacji, a wynikiem starzenia jest zmniejszenie pojemności akumulatora. W dobrych warunkach ogniwa litowo-jonowe starzeją się jednak bardzo powoli i nawet po kilku latach eksploatacji zmniejszenie pojemności może być niemal niezauważalne.
- Bateria nie lubi skrajnych warunków naładowania: ładowanie do pełna, zwłaszcza jeśli bezpośrednio po ładowaniu nie następuje jazda, przyspiesza zużycie akumulatora; jeszcze bardziej szkodliwe może być jednak rozładowywanie baterii do zera, a jeszcze bardziej pozostawianie jej w tym stanie na dłużej.
- Okazjonalne narażanie baterii na skrajne, ale krótkotrwałe rozładowanie, nie uszkodzi jej, jednak regularne traktowanie jej w ten sposób przyspiesza zużycie.
- Akumulator litowo-jonowy źle znosi skrajne temperatury, w tym przegrzewanie podczas jazdy. Z tej przyczyny zwłaszcza w starszych elektrykach bez wodnego chłodzenia baterii oraz w hybrydach Plug-in należy unikać długotrwałej jazdy z wysoką prędkością.
- Pozostawienie na dłużej samochodu z rozładowaną baterią, np. na czas urlopu, może go uszkodzić. Jest to szczególnie prawdopodobne w czasie upałów albo mrozów.
- Optymalny zakres pracy baterii to 20-80 proc. naładowania.
SOH – to musisz sprawdzić przed kupnem używanego elektryka
SOH, czyli State of Health (ang. dosłownie "stan zdrowia" albo bardziej po polsku "pozostała pojemność"), to parametr, który określa ogólny stan baterii i podawany jest w procentach. 100 proc. to wartość określająca stan nowej baterii, natomiast poziom poniżej 70 proc. można umownie określić jako stan istotnego zużycia.
SOH może opierać się na wielu parametrach jak np. spadku napięcia w stosunku do obciążenia baterii, rzeczywistej pojemności elektrycznej, sprawności ogniw, etc. Niestety, każdy producent samochodu w inny sposób wylicza SOH baterii swoich aut i np. SOH na poziomie 90 proc. nie w każdym przypadku oznacza to samo – nie jest w każdym razie powiedziane, że oznacza to zawsze średni spadek zasięgu np. o 10 proc. względem możliwości nowej baterii.
Dobra wiadomość jest taka, że po pierwsze, wysoki SOH daje niemal pewność, że bateria samochodu, który mamy lub który chcemy kupić, jest w dobrym stanie i nadaje się do eksploatacji. Po drugie, w niektórych modelach aut wartość SOH można wywołać w menu samochodu – w takim wypadku użytkownik może go wstępnie sprawdzić sam. Po trzecie, stan baterii można sprawdzić (dotyczy to każdego auta) w autoryzowanym serwisie, a w wielu przypadkach jest możliwość skorzystania z usług firm, które usługowo testują baterie samochodów.
Ważne: warsztatowe sprawdzenie stanu baterii zawsze daje większą pewność niż wywołanie wartości SOH z menu samochodu. To m.in. dlatego, że program diagnostyczny testuje układ całościowo, zarówno pod względem zużycia, jak i usterek poszczególnych ogniw czy modułów.
Gdzie i za ile sprawdzisz poziom zużycia baterii w elektryku?
Stan baterii (i w ogóle samochodu) można sprawdzić w autoryzowanym warsztacie (uwaga – nie każde ASO zajmuje się elektrykami), ale też można skorzystać z usług firm i warsztatów, które mają stosowną wiedzę i oprogramowanie. Taką usługę oferuje np. Dekra Polska w kilku największych miastach w Polsce. Badanie odbywa się statycznie za pomocą komputera oraz interfejsu OBD, a także dynamicznie – urządzenie diagnostyczne bada zachowanie baterii pod obciążeniem podczas przyspieszania. Firma reklamuje usługę jako "prosta i szybką", niemniej kosztuje ona blisko 500 zł, a zamówić ją można w przypadku wielu, ale jednak nie wszystkich modeli pojazdów.
Rada: jeśli sprzedajesz używany samochód, dużym atutem oferty jest posiadanie gotowego raportu na temat stanu baterii – czy to z autoryzowanego warsztatu, czy innej firmy.
Dlaczego sprawdzenie baterii w kupowanym używanym elektryku to dobra inwestycja?
Usterka albo zużycie baterii w przypadku kilkuletniego samochodu może oznaczać, że jego naprawa jest nieopłacalna. Samodzielnie nie jesteśmy w stanie stwierdzić, w jaki sposób auto było eksploatowane, może się nawet zdarzyć, że było jeszcze niedawno w pełni sprawne i zadbane, a jednak na etapie sprzedaży pomiędzy pośrednikami bateria była przez dłuższy czas rozładowana i teraz jest w złym stanie.
Na stan baterii trakcyjnej powinni zwrócić uwagę także kupujący hybrydy Plug-in – w takich autach bateria bywa narażona na dużo szybsze zużycie niż w "pełnych" elektrykach choćby dlatego, że cykle pełnego naładowania i rozładowania mogą następować w cyklu dobowym, a nie np. tygodniowym.
Przy okazji sprawdzania stanu baterii zwykle dowiadujemy się, czy w aucie nie występują także inne usterki – to też ważne.
Kilkaset zł za spokój i pewność, że nie kupujemy auta o wartości złomu – czy to tak wiele?