O niektórych problemach hamulców dowiadujemy się dopiero w ekstremalnej sytuacji. Wyobraź sobie, że musisz awaryjnie (ostro) hamować, by uniknąć uderzenia w przeszkodę. Niestety okazuje się, że tylna oś hamuje bardzo słabo, przednie koła się blokują i nie pozostaje nic innego jak... szukać blacharza.
Układ hamulcowy składa się z wielu elementów i niektóre mogą odmówić posłuszeństwa lub obniżyć skuteczność hamowania. Jeśli mamy wątpliwości czy samochód hamuje poprawnie, nie odkładajmy wizyty w serwisie lub dowolnej stacji kontroli pojazdów. Za niewielką opłatę hamulce zostaną przebadane na tzw. rolkach. Niektóre usterki (np. pompy hamulcowej, korektora siły hamowania) można zdiagnozować jedynie w warsztacie.
W codziennej eksploatacji powinniśmy pamiętać, aby hamulca użyć płynnie i delikatnie, a co może wydać się dziwne – jak najrzadziej. Po prostu wiążę się to z płynną jazdą, utrzymywaniem prędkości i nieczekaniem na ostatnią chwilę z hamowaniem np. przed czerwonym światłem. Ponadto unikajmy gwałtownych wjazdów w kałużę na rozgrzanych hamulcach (długie zjazdy, dynamiczna jazda przeplatana hamowaniami). Pod wpływem temperatury grozi to pokrzywieniem, a nawet pęknięciem tarczy hamulcowej.
Jakie są problemy z hamulcami przednimi?
- Drgania kierownicy przy hamowaniu
Przyczyną zwykle są zwichrowane tarcze na skutek przegrzania lub gwałtownego ochłodzenia np. na skutek wjechania w wodę. Krótko pisząc, kiedy podczas hamowania odczuwasz "bicie" kierownicy to znaczy, że tarcze są pokrzywione — konieczna wymiana tarcz i klocków.
- Metaliczny odgłos podczas hamowania
"Kończą się" klocki hamulcowe! Metal zaczyna trzeć o metal (wytarte okładziny na klocku) – konieczna wymiana klocków
- Piski podczas delikatnego hamowania
Nie są z reguły groźne, ale dokuczliwe. Przyczyny możemy doszukiwać się w klockach kiepskiej jakości lub minimalnym luzie w układzie jezdnym, który powoduje charakterystyczny rezonans. Usunięcie pisków w niektórych autach może okazać się trudne.
- Przegrzewają się hamulce przednie mimo normalnej jazdy
Przyczyną może być problem z hamulcami tylnymi (nie hamują) lub uszkodzenie regulatora siły hamowania – przednie hamulce są nadmiernie obciążone. Wymagana jest naprawa hamulców tylnej osi, bądź wymiana regulatora.
- Samochód ściąga na jedną ze stron podczas hamowania
Jeden z powodów to np. zapieczony zacisk na danej stronie. Niezbędne jest oczyszczenie zacisku, jeśli nie pomoże to wymiana. Z reguły, jeśli samochód ściąga w lewo, wymieniamy zacisk prawy, jeśli w prawo – analogicznie lewy.
Typowe problemy z hamulcami tylnymi
- Dlaczego słabo hamuje tył (bębny)?
Może dlatego, że ubywa płynu hamulcowego. Minimalny ubytek na skutek ścierania się okładzin jest naturalny. Z kolei zauważalny brak w zbiorniku wskazuje na wyciek. Sprawcą może być nieszczelny cylinderek hamulców bębnowych.
- Mała skuteczność tylnych hamulców
Przyczyną może być uszkodzony regulator siły hamowania, zużyte szczęki hamulcowe lub nieszczelne, wadliwe cylinderki albo zużyte bębny – wadliwe części należy wymienić.
- Słabo działa hamulec ręczny
Zużyte bębny hamulcowe bądź szczęki albo tarczo-bębny i szczęki odpowiedzialne za hamulec ręczny (jeśli na tyle występują tarcze). Często wystarczy jedynie podciągnąć linki.
- Czyszczenie hamulców
Blokujące się klocki i zaciski można łatwo przeoczyć, chyba że są mocno zablokowane. W tym wypadku wrasta zużycie paliwa oraz elementów ciernych. Często pomocne okazuje się przeczyszczenie układu i problem znika. Dlatego przy każdej wymianie klocków/tarcz czy jakiejkolwiek zabawie z hamulcami należy pamiętać o oczyszczeniu elementów układu hamulcowego za pomocą drucianej szczotki. Ponadto obecnie na rynku dostępnych jest wiele preparatów w spreju do czyszczenia hamulców – są skuteczne i ułatwiają pracę. Należy jednak pamiętać, że są to mocne środki chemiczne, które mogą uszkodzić lakier karoserii, bądź alufelgi.
Układ hamulcowy — ważne zasady
1. Jeśli wymieniamy elementy cierne w układzie hamulcowym – tarcze hamulcowe, klocki, szczęki czy bębny – należy wymieniać je kompletami, tzn. te same części na obu kołach jednej osi.
2. Jeśli wymieniamy tarcze hamulcowe, to musimy założyć też nowe klocki. W innym wypadku, nowiutka, gładka tarcza zostanie zniszczona przez nierówną powierzchnię zużytych (używanych) klocków.
3. Jeśli wymiana klocków hamulcowych jest już konieczna (tzn. "skończyły się") nie oznacza to wcale, że musimy wraz z nimi wymieniać tarcze hamulcowe. Tarcze wymienia się dopiero w momencie, gdy są zwichrowane, pokrzywione, pęknięte lub w inny sposób uszkodzone. Z reguły tarcze "przeżywają" 2-3 komplety klocków.
4. Marka klocków i tarcz hamulcowych nie musi być wcale taka sama. Pamiętajmy jedna, że to one wyhamowują nas z niebezpiecznych prędkości i ratują życie. Nie powinno się oszczędzać na elementach układu hamulcowego! Unikajmy najtańszych produktów, wybierajmy zawsze sprawdzone marki. Ważny jest również dobór odpowiedniej twardości klocka do tarczy, aby nie ryzykować pogorszeniem skuteczności hamulców czy przedwczesnym zużyciem tarcz.
5. Płyn hamulcowy należy wymieniać średnio co dwa lata. Z czasem ulega zawodnieniu i obniża się jego temperatura wrzenia. Zagotowany płyn hamulcowy przejawia się "spuchnięciem" pedału oraz radykalnym brakiem skuteczności. Może zawieźć nas w najmniej spodziewanym momencie.
6. Rodzaje płynów hamulcowych – DOT 3, DOT 4 i DOT 5.1 są ze sobą mieszalne (nie mylić z DOT 5, którego mieszać nie wolno). Większość współczesnych samochodów zalewana jest płynem DOT 4, jednak polecamy wcześniej zorientować się w instrukcji obsługi, czego potrzebuje nasz samochód. Przy zakupie zasada jak wcześniej: nie oszczędzajmy na wymianie płynu.
