Giełda w Kownie - samochody prosto z lawety

Ten widok dobrze znają mieszkańcy północno-wschodnich części naszego kraju: wyładowane używanymi samochodami lory na litewskich numerach suną jedna za drugą, dzień w dzień, noc w noc. Trafiają się i mniejsze lawety, które nierzadko tak się spieszą w stronę granicy w Budzisku, że jeśli komuś życie miłe, to pokornie zjeżdża im z drogi. To niesamowite, ale Litwa, ten zamieszkany przez niespełna trzy miliony osób bałtycki kraj, jest absolutną potęgą, jeśli chodzi o import używanych pojazdów z zachodu Europy.

Litwo, ojczyzno handlarzy

Wyprawa na Litwę chodziła nam po głowie już od jakiegoś czasu. Co najmniej od chwili, gdy w ramach przeczesywania zachodnioeuropejskich komisów, co rusz natrafialiśmy na ogromne litewskie lory, bezustannie sprzątające nam sprzed nosa „najlepsze” kąski. Nie ma się jednak czemu dziwić, bo z Niemiec lub Francji na Litwę jest trochę dalej niż np. do Gniezna czy Radomia, więc jak już litewski handlarz wybiera się na zakupy, to z reguły nie wraca, dopóki nie zapełni swojej naczepy po brzegi. Sprowadzone w ten sposób samochody trafiają następnie na jeden z dużych litewskich placów, a potem... No właśnie, kto i za ile je kupuje? Pojechaliśmy do Kowna, żeby to sprawdzić. Może przy okazji okaże się, że warto tam wybrać się z Polski, zamiast jechać daleko na Zachód?

Jedna z największych litewskich giełd znajduje się w Kownie, jakieś 400 km od Warszawy. Trasa nie należy do najszybszych, bo w normalnych warunkach jej pokonanie powinno zająć ok. 6-7 godzin. Uwaga: odcinek od granicy do Kowna jest najeżony fotoradarami. Musieliśmy zmierzyć się też ze śnieżycą, która trochę utrudniła dojazd, a także – początkowo – oględziny samochodów, bo chwilę potrwało, zanim handlarze zmiotkami oczyścili swoje najciekawsze pojazdy.

Giełda w Kownie jest naprawdę duża, a ponieważ Litwini robią zakupy w całej Europie, to wybór ofert – na oko spokojnie ponad 1000 aut – jest spory. Najbardziej zadowoleni będą amatorzy niemieckich marek, nieco mniej jest aut japońskich, natomiast fani francuskiej i włoskiej motoryzacji mogą poczuć się lekko rozczarowani.

Ceny dobre. Jak to w hurcie

Co ciekawe, mimo tak dużej liczby wystawionych samochodów rozrzut cenowy okazuje się w sumie niewielki: dolna granica to ok. 1000 euro, górna – ok. 15 000. Przeważają pojazdy w wieku 7-20 lat, jest też trochę młodszych egzemplarzy, ale te już na pierwszy rzut oka mają jakąś wadę, np. fatalnie naprawiono powypadkową szkodę blacharsko-lakierniczą.

Do jeszcze ciekawszych wniosków prowadzi analiza przebiegów oferowanych samochodów: otóż najwięcej ofert, niezależnie od marki i rocznika, dotyczy pojazdów, które pokonały mniej więcej 150-250 tys. km. Jakieś czary? Nic z tych rzeczy, raczej handlarska uprzejmość.

Jak się bowiem szybko okazało, główną klientelę giełdy stanowią właśnie handlarze z Rosji, Ukrainy, Mołdawii, ogólnie rzecz biorąc – z zachodniej części byłego ZSRR. Trafiliśmy też na grupkę Polaków, ale pan Adrian (przyjeżdża tu z Lubelszczyzny) stwierdził, że naszych rodaków zbyt często się tu nie spotyka. To trochę go dziwi, bo – jak wyjaśnił – na sprowadzaniu samochodów z Litwy da się całkiem nieźle zarobić. Litwini, jako hurtownicy, dostają od swoich stałych – niemieckich lub francuskich – kontrahentów dobre rabaty, więc niektóre ceny w Kownie okazują się atrakcyjne, wybrane samochody można tu kupić nawet taniej niż u Turka na placu we wschodnim Berlinie. A to zarazem oznacza, że bywa jeszcze taniej niż w Polsce.

Jak handlarz handlarzowi

Handlarski charakter giełdy w Kownie oznacza też pewną dowolność w ustawianiu przebiegów, ale przynajmniej niektórzy sprzedający wcale nie ukrywają, że stan licznika został zmanipulowany. Zakładają najwyraźniej, że klienta (i jednocześnie kolegi po fachu!) nie wypada oszukiwać. To w sumie uprzejme i na swój sposób... uczciwe. Warto jednak w tym miejscu podkreślić, że co najmniej kilka obejrzanych przez nas samochodów miało też prawdziwy, bardzo wysoki przebieg.

Ofert jest więc dużo, ale czy w parze z nimi idzie jakość? Nie do końca. Niemcy, Belgowie czy Francuzi sprzedają samochody na Wschód tylko w określonym przypadku: wysoki przebieg (ogólne zużycie) i (lub) powypadkowa przeszłość. I to, niestety, w Kownie widać. Czy warto jechać tu z Polski? Jeżeli priorytetem jest niska cena samochodu i mieszkacie we wschodniej części naszego kraju – ewentualnie tak. Wyprawę można zaryzykować zwłaszcza teraz, gdy zmiany w podatku akcyzowym wydają się dość rychłe i nieuchronne. Nieco drożej będzie głównie w przypadku starszych samochodów, dokładnie takich, jak te wystawione w Kownie. Litewskie formalności okazują się za to stosunkowo proste.

Hurtowe ilości, hurtowe ceny

Litwini specjalizują się w hurtowym sprowadzaniu samochodów z Zachodu, mogą więc zaoferować swoim klientom całkiem dobre ceny. Jak ustaliliśmy na podstawie rozmów z kilkoma sprzedającymi, można się jako tako dogadać po polsku, znajomość rosyjskiego będzie dodatkowym atutem. Większość laweciarzy ma swoje stałe źródła, a kiedy biorą całą naczepę samochodów, to – rzecz jasna – dostają odpowiedni rabat.

Ceny muszą być jednak atrakcyjne, bo gdy do Kowna przyjedzie handlarz, np. z Ukrainy czy Mołdawii, to również on będzie musiał zarobić, a przy tym wszystkim cena nie może wzrosnąć na tyle, żeby stała się zaporowa. Oglądając samochody wystawione w Kownie, szybko można dojść do wniosku, że w większości pochodzą one z podrzędnych zachodnioeuropejskich komisów, więc są w podobnie przeciętnym stanie. Uwaga: za jazdę próbną musi wystarczyć kilka metrów po placu, nie liczcie też na to, że przed podpisaniem umowy uda się wziąć pojazd na podnośnik.

Formalności: jak sprowadzić auto z Litwy?

Formalności związane z zarejestrowaniem auta kupionego na Litwie są takie same, jak w przypadku każdego innego pojazdu sprowadzonego z UE. Możecie trafić na podobne pułapki, czyli zakup auta na umowę in blanco z Niemcem lub Belgiem, ale szanujący się handlarze bez problemu wystawiają fakturę – tylko z takiej opcji warto korzystać.

Wieść gminna niesie, że kiedyś stosowano oszustwo „na wypożyczenie”: klient podpisywał umowę po litewsku, a potem okazywało się, że pojazd przekazywano mu jedynie na jakiś czas i musi go oddać. Gdy ktoś się opierał, decyzję o zwrocie auta pomagali podjąć litewscy mistrzowie zawodów strongman. Dla bezpieczeństwa podpisujcie tylko umowy dwu- lub anglojęzyczne.

Jeśli chcecie wracać autem na kołach, mamy dla was dobrą wiadomość: procedury wywozowe są proste. Co ważne, odpowiedni urząd (po litewsku: „Regitra”) znajduje się w sąsiedztwie bazaru w Kownie, wszystko więc można załatwić na miejscu i od ręki w ciągu maksymalnie 2 godzin (pod warunkiem że panuje normalny ruch). Uwaga: sprawdźcie na stronie WWW godziny pracy urzędu (zwykle od 8.00 do 16.15), bo choć giełda jest czynna 7 dni w tygodniu, to jednak urzędnicy mają też dni wolne od pracy.

Po zakupie auta należy zgłosić się do Regitry na coś w rodzaju przeglądu – urzędnik omiecie samochód wzrokiem i zweryfikuje go pod kątem legalności oraz sprawdzi numer VIN. Następnie można udać się do okienka po dokumenty wyjazdowe i czerwone tablice tranzytowe. Wcześniej trzeba odwiedzić jedną z budek z napisem „Draudimas” i kupić krótkoterminową polisę – kosztuje tylko 7-10 euro.

Naszym zdaniem

Jeśli nie znasz się na samochodach, to miej się na baczności. Bo choć ceny bywają atrakcyjne, a wybór jest ogromny, to sama forma zakupu – np. brak możliwości jazdy próbnej, papierologia – może okazać się zaporą nie do przejścia.