- Często problem z dobrym wyważeniem kół samochodu wynika z pośpiechu albo braku doświadczenia wulkanizatora
- W wielu wypadkach jednak problem wynika z tego, że twardość opony nie jest równomierna na całym jej obwodzie
- Tylko niektóre warsztaty oponiarskie mają sprzęt, który pozwala w łatwy sposób "optymalizować" wyważenie trudnego koła
- Gdy koło, które jest teoretycznie dobrze wyważone, wibruje podczas jazdy, oznacza to, że opona ma mniejszą albo większą wadę
- W wielu wypadkach taka "trudną" oponę da się jednak wyważyć na tyle, by jazda była komfortowa. Radzimy, co można zrobić
- Dużo czytania, a mało czasu? Sprawdź skrót artykułu
Jeśli w miarę narastania prędkości cały samochód, albo tylko jego kierownica, zaczynają wibrować, to nie jest to normalne i akceptowalne zjawisko. Zazwyczaj problem leży w kole: krzywej feldze, złym wyważeniu albo w oponie, która na swoim obwodzie ma jeden nieco twardszy punkt. Wówczas, choć wirujące na wyważarce koło wydaje się wyważone idealnie, po obciążeniu ciężarem samochodu zaczyna minimalnie podskakiwać podczas obracania się. Objaw jest dokładnie takim, jaki daje źle wyważone koło: trzęsie się kierownica albo cały samochód, im szybsza jest jazda, tym bardziej.
Jakie koła trudniej się wyważa?
Im większa opona, tym większe jest prawdopodobieństwo, że wystąpią problemy z wyważeniem i tym większą uwagę powinien wulkanizator przyłożyć do tematu wyważenia. W każdym razie nie jest tak, że wibracje kierownicy to problem wyłącznie właścicieli starszych i tańszych samochodów. Nic z tych rzeczy.
Dalsza część tekstu pod filmem:
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideoPoznaj kontekst z AI
Problem jest powszechny, tylko nie każdy go dostrzega, bo też nie każdy rozpędza się do większych prędkości, gdy wibracje spowodowane nieprawidłowym wyważeniem koła stają się bardziej odczuwalne. Są też kierowcy, którzy myślą, że tak ma być: samochód się trzęsie, bo szybko jedzie. Nie, nie powinno tak być.
Zwykła wyważarka nie zawsze rozwiąże problem
Problem wynika najczęściej wcale nie z tego, że koło zostało w oczywisty sposób źle wyważone. Bardzo często, gdy umieścimy koło odpowiedzialne za wibracje na zwykłej wyważarce, okazuje się, że jest ono wyważone dobrze albo naprawdę niewiele brakuje do ideału. Tymczasem po zamontowaniu koła na samochodzie wibracje stają się aż nadto odczuwalne. Rzecz w tym, że w pewnym punkcie obwodu opony, głęboko pod warstwą bieżnika, łączą się jej warstwy konstrukcyjne. Ten punkt połączenia różnych warstw bywa twardszy niż inne punkty na obwodzie opony. To zjawisko oponiarze nazywają "nierównomierną sztywnością promieniową" opony.
Czy wszystkie opony trudno się wyważa? Nie, ale to może spotkać każdy model opony, drogi i tani
Oczywiście, większość opon nie ma tego problemu i kręci się równiutko. Aby je wyważyć, wystarczy zwykła wyważarka i standardowa procedura. Ale wystarczy, że kilka procent opon wyróżnia się nierównomierną sztywnością promieniową, by problem był dość powszechny. Wystarczy jedno problematyczne koło na samochodzie, by wibracje były nieznośne albo wręcz niebezpieczne. Jedno źle wyważone koło psuje efekt doskonałego wyważenia trzech pozostałych!
To co, reklamacja? Okazuje się, że firmy oponiarskie niechętnie przyjmują reklamacje związane z nierównomierną sztywnością promieniową opon. Przyjmują, że jeśli jest techniczna możliwość zmontowania koła tak, aby nie sprawiało problemów, to opona jest dobra i nie ma o czym mówić.
Rzeczywiście: skorygowanie niedoskonałości opony za pomocą odpowiedniego wyważenia jest najczęściej możliwe i jest to dobra wiadomość. Zła wiadomość jest taka, że nie w każdym warsztacie da się to zrobić.
Wyważarka z testem drogowym – jak to działa?
Do radzenia sobie z nierównomierną sztywnością promieniową opon służą specjalistyczne narzędzia – na przykład wyważarka z tzw. testem drogowym. Tego rodzaju wyważarka nie obraca zmontowanego koła w powietrzu, ale dociska je do specjalnego bębna, imitując naturalne obciążenie podczas jazdy. Urządzenie nie tylko wskazuje wulkanizatorowi, jak obrócić oponę na feldze, aby zminimalizować ilość ciężarków koniecznych do wyważenia koła, lecz także ustala miejsce umieszczenia tych ciężarków, biorąc pod uwagę obciążenie opony ciężarem samochodu. Wynik tej operacji, o ile kończy się ona sukcesem, jest następujący: koło testowane na zwykłej wyważarce do opon okazuje się wyważone źle, ale po zamontowaniu na samochodzie zachowuje się idealnie – nie ma mowy o żadnych wibracjach. I o to chodzi.
Czasem wulkanizator jest leniwy – i to jest problem
Zdarza się i tak, zwłaszcza w szczycie sezonu na wymianę opon, że wulkanizatorzy spieszą się i idą na skróty. Jeśli wyważarka wskazuje, że w jakimś miejscu trzeba przykleić 20 ciężarków, to mechanik przykleja 20 ciężarków i uważa, że tak jest dobrze. No... nie do końca. Najczęściej jest tak, że i felga, i opona mają swoje najcięższe punkty. Jeśli po nałożeniu opony na felgę najcięższe punkty opony i felgi spotykają się w jednym miejscu albo blisko siebie, to aby wyważyć takie koło, trzeba użyć znacznej ilości obciążenia. Jednak to zazwyczaj działa... nie do końca dobrze. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest zdjąć oponę i założyć ponownie – ale tak, wy jej najcięższy punkt był umieszczony po przeciwnej stronie najcięższego punktu felgi. Wtedy opona z obręczą wzajemnie się wyważają i trzeba niewielu dodatkowych ciężarków, by wszystko działało idealnie. W praktyce oznacza to jednak, że czasem mechanik musiałby kilka razy zakładać oponę na tę samą felgę, działając metodą prób i błędów. Tak trzeba robić, ale nie każdy ma czas i ochotę.
Czy wyważenie koła może się popsuć?
Tak, jest to możliwe. Koło może stracić prawidłowe wyważenie, jeśli np. mocno uderzymy nim w jakąś przeszkodę i odpadną ciężarki. Chyba znacznie częściej jednak – i dzieje się to zazwyczaj w chłodne dni – dochodzi do obrócenia opony na feldze. Jest to możliwe tuż po zmianie opon, gdy pasta montażowa nie jest jeszcze zaschnięta. Aby tego uniknąć, przez kilka godzin po zmianie opon należy unikać bardzo gwałtownego ruszania i ostrego hamowania. O tym, że jest to istotny problem, świadczy postępowaniem niektórych warsztatów, które dyskretnie zabezpieczają się przed tego rodzaju błędami klientów: na oponie, na wysokości zaworka, malują znaczek trudno zmywalnym flamastrem. Dzięki temu, gdy klient wróci, mówiąc o wibracjach, od razu wiadomo, co się stało. I wiadomo też, którego koła dotyczy problem – nie trzeba sprawdzać wszystkich.
