- Niektóre opony nie są równomiernie sztywne na całym obwodzie. Według producentów to jest w porządku, ale bywa przyczyną wibracji odczuwalnych na kierownicy
- Zwykła wyważarka do kół nie jest w stanie wykryć niektórych niedoskonałości opon
- Przyczyną wibracji często są pozornie błahe zaniedbania mechaników
- Są skuteczne sposoby na zwalczenie wibracji nawet w trudnych przypadkach. Wyjaśniamy, co można zrobić
Wszelkie wibracje odczuwalne na kierownicy samochodu to objaw usterki, który jest nie tylko skrajnie irytujący, ale też przyspiesza zużycie różnych elementów samochodu. Winne są temu najczęściej opony, których wykonanie jest dalekie od ideału, ale też mechanicy, którzy albo nie potrafią poradzić sobie z trudną oponą, albo cały proces wymiany opon czy kół przeprowadzają niestarannie, albo nie mają odpowiednich narzędzi, aby zadbać o odpowiednie wyważenie kół i ich właściwy montaż. Często się zdarza, że z punktu widzenia właściciela samochodu jedynym słusznym rozwiązaniem jest znalezienie warsztatu, który ma narzędzia i wiedzę pozwalające "ogarnąć" trudne przypadki.
Dlaczego niektóre opony są trudne w wyważaniu?
Potencjalnie im większa opona, tym większe prawdopodobieństwo, że wystąpią problemy, W każdym razie nie jest tak, że wibracje kierownicy to problem wyłącznie właścicieli starszych i tańszych samochodów. Nic z tych rzeczy. Problem jest powszechny, tylko nie każdy go dostrzega, bo też nie każdy rozpędza się do większych prędkości, gdy wibracje spowodowane nieprawidłowym wyważeniem koła stają się bardziej odczuwalne. Są też kierowcy, którzy myślą, że tak ma być. Otóż nie.
Problem wynika najczęściej wcale nie z tego, że koło zostało w oczywisty sposób źle wyważone. Bardzo często, gdy umieścimy koło odpowiedzialne za wibracje na zwykłej wyważarce, okazuje się, że jest ono wyważone dobrze albo naprawdę niewiele brakuje do ideału. Tymczasem po zamontowaniu koła na samochodzie wibracje stają się aż nadto odczuwalne. Rzecz w tym, że w pewnym punkcie obwodu opony, głęboko pod warstwą bieżnika, łączą się jej warstwy konstrukcyjne. Ten punkt połączenia różnych warstw bywa twardszy niż inne punkty na obwodzie opony. To zjawisko to nic innego ja nierównomierna sztywność promieniowa opony.
Opona sztywniejsza w jednym miejscu to gwarancja kłopotów
Jeśli rzeczywiście w jednym miejscu ona jest sztywniejsza, twardsza niż w pozostałej części obwodu, to po obciążeniu opony ciężarem samochodu w miarę obrotu koła zaczyna ono tak jakby podskakiwać. Przy małej prędkości jest to nieodczuwalne, ale gdy jedziemy szybciej, objaw jest dokładnie taki sam jak wynikający z niewyważenia koła.
Oczywiście, większość opon nie ma tego problemu i kręci się równiutko, aby je wyważyć, wystarczy zwykła wyważarka i standardowa procedura. Ale wystarczy, że kilka procent opon wyróżnia się nierównomierną sztywnością promieniową (i dotyczy to, niestety, także opon z wysokiej półki), by problem był dość powszechny. Wystarczy jedno problematyczne koło na samochodzie, by wibracje były nieznośne albo wręcz niebezpieczne.
Na marginesie: producenci opon niechętnie przyjmują reklamacje związane z problemem dotyczącym wyważenia koła. Przyjmują, że jeśli jest techniczna możliwość zmontowania koła tak, aby nie sprawiało problemów, to opona jest dobra i nie ma o czym mówić.
Skorygowanie niedoskonałości opony za pomocą odpowiedniego wyważenia koła jest najczęściej możliwe i jest to dobra wiadomość. Zła wiadomość jest taka, że nie w każdym warsztacie da się to zrobić – o tym dalej.
Przyczyna wibracji może być też całkiem prozaiczna
Przyczyn wibracji kół na kierownicy jest oczywiście więcej, a najbardziej banalne to przyklejenie się do obręczy jakichś zabrudzeń czy zimą śniegu. Bywa i tak, że niedbały mechanik wyważa koło, zapominając o oczyszczeniu obręczy. Gdy później felga oczyści się sama, cała robota na nic. Objawy podobne do złego wyważenia kół powodują również zabrudzenia pomiędzy piastą a przylgnią obręczy. Z tego względu w dobrych warsztatach wulkanizacyjnych mechanik ma pod ręką wiertarkę z metalową szczotką, którą domyślnie czyści przylgnie i felgi, i piasty. Wtedy jest gwarancja, że koło będzie kręcić się prosto.
Zdarza się i tak, że opony wcale nie są problematyczne, tylko z jakichś względów doszło do obrócenia się opony na feldze. Nie bez przyczyny mechanicy w niektórych warsztatach proszą klientów, aby przez kilka godzin po wymianie opon, gdy pasta montażowa jeszcze nie wyschła, powstrzymali się od gwałtownego hamowania i przyspieszania. Niektórzy stawiają flamastrem kropki na oponie na wysokości zaworka, aby w razie reklamacji od razu mieć pewność, czy nie doszło do obrócenia się opony na feldze.
Jak sobie poradzić z oponą trudną w wyważeniu?
Do radzenia sobie z nierównomierną sztywnością promieniową opon służą specjalistyczne narzędzia – na przykład wyważarka z tzw. testem drogowym. Tego rodzaju wyważarka nie obraca zmontowanego koła w powietrzu, ale dociska je do specjalnego bębna, imitując naturalne obciążenie podczas jazdy. Urządzenie nie tylko wskazuje wulkanizatorowi, jak obrócić oponę na feldze, aby zminimalizować ilość ciężarków koniecznych do wyważenia koła, lecz także ustala miejsce umieszczenia tych ciężarków, biorąc pod uwagę obciążenie opony. Wynik tej operacji, o ile kończy się ona sukcesem, jest następujący: koło testowane na zwykłej wyważarce do opon okazuje się wyważone źle, ale po zamontowaniu na samochodzie zachowuje się idealnie – nie ma mowy o żadnych wibracjach. I o to chodzi.
Nie trzeba dodawać, że jeśli już decydujemy się na znalezienie warsztatu oferującego dynamiczne wyważenie kół, to nie powinniśmy oczekiwać, że jedno koło zostanie poddane tego rodzaju terapii i to na pewno wystarczy. Należy w ten sposób wyważyć wszystkie cztery koła – i po kłopocie.
Co do kosztów tej usługi, to zwykle jest ona nieco droższa niż zwykłe wyważanie kół, ale różnica nie zawsze jest duża. Wiele warsztatów, które zainwestowały w podobny sprzęt, używa go domyślnie, gdy tylko pojawia się podejrzenie, że jakaś opona jest "trudna". Tak łatwiej sobie z nią poradzić niż przyjmować reklamacje od niezadowolonego klienta, któremu trzęsie się kierownica.
Doważanie kół na samochodzie – co to takiego?
Jest jeszcze jedna metoda zwalczania wibracji pochodzących od kół, która w założeniu radzi sobie nie tylko z niedoskonałościami kół i opon, lecz także krzywych piast i innych obracających się elementów: to doważanie kół na samochodzie. Aby to zrobić, samochód unosi się na podnośniku, podjeżdża specjalną wyważarką pod kolejne koła. Maszyna obraca z dużą prędkością kołem zamontowanym na aucie i wskazuje mechanikowi, gdzie warto dodać obciążenie. Są zwolennicy i przeciwnicy tej metody: jedni argumentują, że w wielu wypadkach jest to metoda ostatniej szansy pozwalająca odsunąć w czasie poważniejsze naprawy, a w innych przypadkach gwarantuje ona znakomity komfort jazdy; drudzy mówią, że nie usuwa się w ten sposób usterki, tylko ją maskuje, a wystarczy zdjąć koło i obrócić je na piaście, by cała robota była na nic.
Rację mają i jedni, i drudzy.
Wibracje na kierownicy? Nie zostawiaj tego
Jedno jest pewne: wibracje pojawiające się na kierownicy podczas jazdy z większą prędkością niszczą i układ kierowniczy, i zawieszenie samochodu. Aby nie doszło do powstania kolejnych usterek, wibracji należy pozbyć się jak najszybciej.
