Kierowcy w krajach UE są coraz starsi. Czy wpłynie to na bezpieczeństwo na drogach?

• Społeczeństwa na całym świecie coraz bardziej się starzeją, a ten trend jest szczególnie widoczny w krajach wysoko rozwiniętych, głównie tych należących do Unii Europejskiej
• Coraz większa liczba osób w podeszłym wieku przełoży się na zwiększenie odsetka kierowców, którzy będą mieli 50 lat i więcej
• Badania pokazują, że starsi ludzie swoje braki w prowadzeniu pojazdów rekompensują większą dbałością o bezpieczeństwo
• Więcej takich tekstów znajdziesz na stronie głównej Onet.pl
• Dużo czytania, a mało czasu? Sprawdź skrót artykułu

Od wielu lat regularnie powraca temat starszych osób jeżdżących samochodami. Temat staje się szczególnie gorący, gdy dojdzie do wypadku spowodowanego przez kierowcę w podeszłym wieku. Nie od dziś wiadomo, że "dziadkom za kierownicą" przypisuje się wiele cech, które teoretycznie powinny być przeciwwskazaniem do, mówiąc kolokwialnie, siadania za kółko.

Dalsza część tekstu pod materiałem wideo:

Temat kierowców w podeszłym wieku z roku na rok będzie miał coraz większe znaczenie. Przyczyną jest powszechne starzenie się społeczeństw w krajach uprzemysłowionych, zwłaszcza w Europie. Instytut Transportu Samochodowego (ITS) wskazuje, że według szacunków w krajach Unii Europejskiej (UE) odsetek osób w wieku 50 lat i więcej wyniesie niemal 50 proc. ogółu populacji.

Liczba osób w wieku powyżej 80 lat zwiększy się z 90 mln do 400 mln

Trend starzenia się społeczeństw potwierdzają również szacunki ONZ. W 2050 r. średnia życia ma wzrosnąć z 68 do 76 lat, w krajach wysoko rozwiniętych z 77 do 83 lat. Co istotne, z 2,5 mld przyrostu ludności w ciągu najbliższych 40 lat połowę będą stanowiły osoby w wieku powyżej 60 lat. Głównie przybędzie ludzi w wieku powyżej 80 lat — tych na całym świecie obecnie jest ok. 90 mln, a w 2050 r. będzie ich powyżej 400 mln.

Rosnąca liczba starszych osób będzie miała przełożenie na coraz większe grono kierowców w podeszłym wieku. Już teraz przewiduje się, że w kolejnych latach "dziadkowie" będą odbywali więcej dłuższych podróży i będą jeździli częściej niż starsi ludzie, którzy dzisiaj żyją. Pozostaje pytanie, czy i jak wpłynie to na bezpieczeństwo w ruchu drogowym?

• Przeczytaj także: Polski kierowca zachował zimną krew. Dzięki niemu na niemieckiej autostradzie nie doszło do tragedii

Kierowcy w podeszłym wieku muszą liczyć się z wieloma ograniczeniami

W przypadku starszych wiekiem kierowców wśród głównych problemów prowadzących do wypadku wymienia się m.in. pogorszenie podzielności uwagi. Ludziom w podeszłym wieku trudniej jest ocenić, kto ma pierwszeństwo przejazdu, a także trudniej zareagować na niektóre sytuacje występujące w ruchu ulicznym. ITS wskazuje również na problemy z postrzeganiem, zawężeniem pola widzenia i trudnością w ocenie odległości, a także wydłużonym o 50 proc. czasem reakcji. W tym ostatnim przypadku mowa wyłącznie o czasie niezbędnym na podjęcie decyzji.

Jednak wbrew powszechnej opinii starsze osoby wcale nie powinny być pozbawiane możliwości prowadzenia pojazdów, co potwierdzają międzynarodowe badania. Okazuje się, że wzrost liczby aktywnych kierowców w starszym wieku ma niewielki wpływ na liczbę śmiertelnych wypadków. ITS wskazuje tu na wskaźnik ofiar śmiertelnych na 1 mln kierowców aut osobowych, który w przypadku osób w podeszłym wieku jest 4-krotnicze niższy niż dla kierowców z grupy wiekowej 18-24 lata.

• Przeczytaj także: "Holenderski chwyt" może uratować życie. Każdy kierowca powinien go znać i stosować

Starsze osoby pod wieloma względami są bezpieczniejszymi kierowcami

Przeprowadzone badania pokazują, że swoje braki w prowadzeniu pojazdów starsze osoby rekompensują wolniejszą jazdą, rzadszymi podróżami w nocy, ale też bardziej rygorystycznym stosowaniem się do przepisów, m.in. zapinaniem pasów bezpieczeństwa, unikaniem picia alkoholu przed jazdą czy też wybieraniem znanych sobie tras.

Na niekorzyść starszych osób przemawia natomiast fakt, że połowa wypadków z udziałem kierowców w podeszłym wieku ma miejsce w obrębie skrzyżowań. W przypadku młodych ludzi ten odsetek jest dużo niższy i wynosi 21 proc. Co istotne, to właśnie skrzyżowania na obszarze zabudowanym są tym elementem, który podwyższa ryzyko wystąpienia wypadków z udziałem starszych osób, głównie zderzeń bocznych.

"Zmiany postępujące z wiekiem mogą nie mieć wpływu na codzienne życie, ale mają znaczenie dla kierowania pojazdem. Kierowcy muszą często podjąć od 8 do 12 decyzji na jeden kilometr, mając na to mniej niż pół sekundy. Oznacza to, że nawet niewielkie zmiany w zakresie wzroku, słuchu, zasięgu i siły ruchów, czasu reakcji i koncentracji uwagi mogą odegrać dużą rolę przy podejmowaniu decyzji w czasie kierowania pojazdem" - tłumaczy Maria Dąbrowska-Loranc, kierownik Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS.