- O żółte tablice identyfikujące pojazdy zabytkowe mogą się ubiegać właściciele aut, które są za młode nawet na to, żeby je nazwać youngtimerami
- Oto 10 modeli: widujesz je dość często i nawet się nie domyślasz, że mogą uzyskać status zabytku
- Niewykluczone, że wkrótce na drodze spotkasz kierowcę w zabytkowym Punto lub Mondeo
- 1 maja 2023 r. w województwie mazowieckim podwyższono granicę wiekową dla pojazdów zabytkowych, ale nawet te bardziej restrykcyjne warunki spełnia mnóstwo modeli powszechnie spotykanych w Polsce
Benz Patent-Motorwagen Modell 1 to jeden z pierwszych samochodów spalinowych. Miał jeden cylinder, ¾ konia mechanicznego, maksymalnie rozwijał 16 km/h i powstał 137 lat temu. Z drugiej strony mamy Forda Mondeo I z pierwszego roku produkcji, młodszego od Benza o dobre 107 lat. Który z nich może uzyskać status pojazdu zabytkowego? Oba.
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo:
Z reguły o żółte tablice mogą się ubiegać samochody, które mają co najmniej 30 lat, a ich produkcja skończyła się minimum 15 lat temu. W 2023 r. daje nam to odpowiednio 1993 i 2008 r. Niezwykłe, bo tak młode modele trudno nawet nazwać youngtimerami.
Sytuacja jest jednak bardziej skomplikowana, ponieważ każdy wojewódzki konserwator zabytków w Polsce ma prawo ustalić inne ramy czasowe. Tak zrobił Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, który 1 maja 2023 r. wprowadził przepisy, zgodnie z którymi pojazdem zabytkowym może zostać samochód liczący minimum 35 lat i nieprodukowany od co najmniej 20 lat.
Przeczytaj także: Gdzie tu sens? Najbardziej nielogiczne nazwy samochodów
Oczywiście, do uzyskania statusu pojazdu zabytkowego trzeba spełnić także inne warunki, ale w naszym przeglądzie skupimy się tylko na dwóch kryteriach: wieku i końca produkcji, przyjmując, że pierwszy wynosi minimum 30, a drugi co najmniej 15 lat. Tym samym zabytkiem może zostać np. taki model jak...
Trzecia generacja serii 3 to jedno z najczęściej spotykanych BMW w Polsce. O ile sedan mógł zostać zabytkiem już w 2020 r., a coupe rok temu, o tyle wersja cabrio dostąpiła tego zaszczytu dopiero w 2023 r.
Ogółem powstało 184 tys. 430 sztuk BMW serii 3 E36 Cabrio. Wbrew pozorom to niedużo, bo tylko 7,9 proc. ogólnej produkcji typoszeregu E36. Poza tym kabriolet był najniższą odmianą nadwoziową trzeciej serii 3, mierząc jedynie 134,8 cm wysokości. W 1993 r. oferowano jedynie dwie wersje silnikowe: 150- i 192-konną, obie 6-cylindrowe. Mocniejsza przyspiesza od 0 do 100 km/h w 8,6 s.
286-konna odmiana M3 Cabrio na możliwość ubiegania się o żółte tablice będzie musiała poczekać jeszcze rok – jej produkcja ruszyła bowiem w 1994 r.
To pierwsze kombi tej marki z przednim napędem i pierwsze kombi w historii ze światłami zajmującymi całe tylne słupki. W 2023 r. 5-drzwiowa wersja Volvo 850 może już zostać zabytkiem.
Samochód mierzył 472 cm długości, czyli o 6 cm więcej niż pokazane w 1991 r. Volvo 850 sedan. W gamie znalazły się wyłącznie 5-cylindrowe rzędowe silniki, przy czym w 1993 r. spektrum mocy zaczynało się od 140 KM, a kończyło na 225 KM. Topowa odmiana przyspieszała od 0 do 100 km/h w 7,4 s.
Co ciekawe, powstało więcej sedanów niż kombi (390,7 tys. vs 326,7 tys. sztuk), przy czym obie wersje w 1997 r. zostały zastąpione serią 70 (S70/V70), będącą zresztą poważną modernizacją Volvo 850.
Volkswagen Passat zabytkiem? Chyba co najwyżej pierwsza generacja? No właśnie nie tylko ona – od tego roku ów status może uzyskać nawet czwarte wcielenie tego modelu, czyli B4.
Wraz z debiutem B4 do VW Passata powrócił grill – trzecia generacja (1988-1993) zwyczajnie go nie miała. Co ciekawe, sedan był o centymetr dłuższy od kombi (460,5 vs 459,5 cm), a w słabszych odmianach montowano 14-calowe obręcze kół. Silnik umieszczono poprzecznie – w następcy, czyli B5, będzie on już montowany wzdłużnie, a do wcześniejszego układu Passat powróci dopiero w 2005 r.
W 1993 r. najciekawszą wersją VW Passata B4 była odmiana z 2,8-litrowym VR6. Ta 174-konna jednostka umożliwiała przyspieszanie od 0 do 100 km/h w 8,7 s.
Od 2023 r. zabytkiem może zostać także najbardziej przefajnowany Polonez w historii – nawet jeśli jest najlepszym przykładem na to, jak świetny design można zepsuć tuningiem optycznym i odmładzaniem na siłę kształtów sprzed dwóch dekad.
Paradoksalnie takim brakiem smaku popisała się włoska firma Orciari. Powiedzmy sobie szczerze: FSO Polonez był jednym z lepiej wyglądających liftbacków lat 70. Jego fajną pierwotną formę zburzyły późniejsze liftingi (np. nowe reflektory w Caro), a tuning Orciari zwyczajnie rozłożył ją na łopatki.
Obejmował on m.in. masywne boczne listwy, nakładki na zderzaki i progi, grill oraz tylny spoiler. Sęk w tym, że typowe dla lat 70. dość kanciaste kształty chciano na siłę dostosować do modnych w latach 90. obłości – a to rzadko kiedy wychodzi. Niestety, Polonez Orciari nie został tym chlubnym wyjątkiem.
Inna sprawa, że Orciari należał do królewsko wyposażonych Polonezów. Do tej wersji można było zamówić np. klimatyzację, podgrzewane fotele, aluminiowe obręcze kół, elektryczną regulację przednich bocznych szyb i lusterek, okno dachowe, a nawet pager.
Od tego roku zabytkiem może zostać nawet Fiat Punto I, czyli samochód wyprodukowany w liczbie ok. 3,35 mln sztuk.
Ze wszystkich wersji Punto kwalifikujących się wiekowo do tego statusu najfajniejszą jest GT, czyli 136-konny hot hatch przyspieszający od 0 do 100 km/h w 8 s.
Pierwotnie Fiat Punto I wyglądał kompletnie inaczej, ale pierwszy projekt odrzucono, na nowo rozpisując konkurs na stylistykę auta. Wygrała propozycja firmy Italdesign dowodzonej przez legendarnego Giorgio Giugiaro, który dostarczył przełomowy projekt.
Giugiaro zaproponował wyższy samochód, ale finalnie nadwozie trzeba było obniżyć o ok. dwa centymetry do 145 cm. W ten sposób Fiat Punto był bardziej opływowy, a tym samym oszczędniejszy.
Fiata Punto I uznaje się za pierwszego seryjnego hatchbacka ze światłami zajmującymi całe tylne słupki. Co ciekawe, Italdesign przygotował też wersję, która miała poziome lampy i wnękę na tablicę rejestracyjną w zderzaku. Teraz ta tablica może mieć żółte tło.
Doczekaliśmy czasów, w których zabytkiem może zostać nie tylko VW Passat B4, ale także jego kluczowy rywal, czyli Ford Mondeo pierwszej generacji.
Następca Sierry kosztował Forda ogromne pieniądze. Jego skonstruowanie i wdrożenie do produkcji pochłonęło gigantyczne 3 mld funtów – a cały proces trwał długie pięć lat. Nowemu modelowi nie wystarczyła Europa. Ford Mondeo I w zmodernizowanej formie trafił na północnoamerykański rynek jako Ford Contour i Mercury Mystique.
Ford Mondeo I mierzył jedynie 448,1 cm długości (lub 463,1 cm w wersji kombi), czyli aż o 45,4 cm mniej niż aktualna generacja tego modelu, od 2022 r. dostępna w Chinach. W pierwszym Mondeo standardowo montowano jedynie 14-calowe obręcze kół, a 30 lat temu gamę silnikową tworzyły jednostki o mocy od 88 do 136 KM. Czyli raczej nic wyjątkowego.
Opel Corsa B jest kolejnym kandydatem na zabytek, którego skala produkcji nie za bardzo stawia go w gronie motoryzacyjnych rarytasów. Opel wyprodukował bowiem ok. 4 mln tych samochodów.
Opla Corsę B oferowano również poza Europą – i to także w wersjach sedan, kombi, a nawet pick-up. Samochód zrywał z pudełkowatą estetyką pierwszej Corsy – krągłości Corsy B miały zdobyć serca damskiej klienteli. Pracami nad designem kierował urodzony w Japonii Hideo Kodama, znany również m.in. z Corsy C oraz Opla Tigry A. Wymiary ”zabytkowej” Corsy B (372,9 cm długości, 142 cm wysokości) pokazują, jak bardzo przez 30 lat wysmuklił się ten Opel. Obecna Corsa jest przecież aż o 33,1 cm dłuższa, ale o jedynie 1,3 cm wyższa.
W 1993 r. bazowy Opel Corsa B miał 45-konny silnik 1.2 i ważył 835 kg. Na zabytek bardziej nadaje się jednak 109-konna wersja GSi 16V, przyspieszająca od 0 do 100 km/h w 9,5 s.
Przez siedem lat kupiono aż 4 mln sztuk Corsy B. Pod względem średniej rocznej sprzedaży auto ponad 2-krotnie wyprzedziło poprzednika, uzyskując także lepszy wynik od trzeciej i czwartej generacji Opla Corsy.
W tym roku o żółte tablice może się ubiegać także pierwsza generacja Mercedesa klasy C, wyprodukowana w liczbie prawie 1,9 mln sztuk. Może się więc zdarzyć, że po zamówieniu taksówki, podjedzie zabytek. Absurd, prawda?
Słowo ”zabytek” dość dziwnie brzmi w kontekście modelu, który wniósł tyle nowego do filozofii Mercedesa. Jak na ówczesne standardy tej marki, pierwsza klasa C miała bowiem śmiały design, (np. zachodzące na górną krawędź karoserii tylne światła) i jeszcze śmielsze wykończenie wnętrza (odmiana Esprit postawiła na odważną kolorystykę). Na dodatek seria W 202 została pierwszym Mercedesem dostępnym w wersji skonstruowanej wspólnie z AMG, będącej wówczas firmą zewnętrzną.
Mercedes C 36 AMG otrzymał 3,6-litrowy silnik R6 o mocy 280 KM. Ta przyspieszająca od 0 do 100 km/h w 6,7 s odmiana najbardziej pasuje do żółtych tablic. No bo raczej nie 75-konna wersja, której ”sprint” 0-100 km/h zajmował 18,4 s.
W 2023 r. grono kandydatów do tytułu zabytku poszerzyło się o kolejny – po Fiacie Punto I – miejski samochód stylizowany pod okiem Giorgio Giugiaro. To druga generacja Seata Ibizy.
”Zabytek” ów powstał w liczbie ponad półtora miliona sztuk. Hiszpańskie auto otrzymało kompletnie nową platformę, która dopiero rok później pojawiła się w gamie Volkswagena jako baza Polo III (Seat należy do VW Group). 30 lat temu w ofercie Ibizy znalazły się silniki o mocy 45-115 KM, przy czym słabsze odmiany standardowo otrzymywały 13-calowe obręcze kół. Ibiza II była pierwszym Seatem dostępnym także w wersji Cupra, ale ta 150-konna odmiana pojawiła się w 1996 r., więc żółte tablice będzie mogła dostać najwcześniej za dwa i pół roku.
W 2023 r. mija 30 lat od rozpoczęcia produkcji również takich modeli jak: Honda Accord V, Mitsubishi Galant VII, Peugeot 306, Porsche 911 (993), Volkswagen Golf III Cabriolet, Toyota Supra IV, Ford Maverick I, Renault Twingo I oraz Opel Astra I cabrio.
Jak wspominaliśmy, 1 maja 2023 r. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków podwyższył limity wiekowe dla kandydatów do statusu pojazdu zabytkowego. Dlatego tę część przeznaczyłem dla modeli, których produkcja zaczęła się nie 30, ale 35 lat temu. Wśród nich jest VW Corrado.
Ten jeden z najpiękniejszych Volkswagenów w historii bazował na VW Golfie II i już wtedy miał aktywny tylny spoiler. W gamie tego niewielkiego coupe (jedynie 405 cm długości) znalazły się m.in. wersja ze sprężarką mechaniczną o przekroju w kształcie litery G oraz 190-konna odmiana z silnikiem 2.9 VR6 (0-100 km/h: 6,9 s).
Niestety, VW Corrado w mazowieckim raczej nie ma szans na żółte tablice, ponieważ zgodnie z nowymi przepisami pojazd zabytkowy nie może ”należeć do produkcji masowej”. 97 tys. 521 zbudowanych sztuk raczej dyskwalifikuje tego pięknego Volkswagena.
Z tego samego powodu w mazowieckim żółte tablice raczej nie trafią na kilka innych modeli, których produkcja ruszyła 35 lat temu i zakończyła się przed 2003 r., czyli: Audi V8, Volvo 440, Fiat Tipo I, Opel Vectra A, BMW serii 3 E30 Touring, Nissan Maxima III i Hyundai S-Coupe. Może to i lepiej.