- Wybraliśmy modele Skody i Tatry, które w czasach PRL uchodziły za supersamochody
- Skoda Felicia kosztowała w PRL równowartość ok. 90 średnich pensji. Dziś za mniej kupi się już BMW serii 7
- Tatra T600 Tatraplan była równie aerodynamiczna co dzisiejsze auta. Tyle że powstała pod koniec lat 40. XX w.
- Więcej takich tekstów znajdziesz na stronie głównej Onetu
- Dużo czytania, a mało czasu? Sprawdź skrót artykułu
Czechosłowacji już nie ma. Są Czechy i Słowacja. Podział nastąpił w 1993 r., cztery lata po upadku PRL i powstaniu III RP. PRL istniał jednak przez całe "życie" Czechosłowacji, a wyjątkowa kultura techniczna naszych południowych sąsiadów pozwoliła im stworzyć nie tylko całe generacje masowo produkowanych Skód, ale także takie niesamowitości, jak te 10 modeli. Znasz je?
Zobacz też: Auta marzeń PRL z FSO. Szybsze od Ferrari, dłuższe niż Mercedes klasy S
Tatra T603-1 (1955-1963)
Tatry były nie tylko czechosłowackim fenomenem. Limuzyny tej firmy należały do najbardziej niezwykłych i wyrafinowanych samochodów w całej Europie.
Tatra T603-1 miała np. silnik umieszczony z tyłu – i to nie byle jaki, ale V8 o pojemności 2545 cm sześc. i mocy 95 KM (od 1962 r.: 2427 cm sześc. i 105 KM). Samochód otrzymał też trzy reflektory i dwie oddzielne tylne szyby. Tylne koła częściowo zakrywało nadwozie, a z przodu w ogóle nie było grilla – silnik znalazł się przecież z tyłu – co sprawiało, że samochód wyglądał jeszcze bardziej awangardowo.
Ręcznie budowana Tatra T603-1 miała aż 565 cm długości i 191 cm szerokości, a średnica zawracania wynosiła kompletnie niepraktyczne 14 m. Mimo to auto było bardzo szybkie jak na połowę lat 50. XX w. Prędkość maksymalna wynosiła 158 km/h.
Do 1963 r. powstało 5992 Tatry T603-1. W tym samym roku debiutowała jej zmodernizowana odmiana T603-2 z czterema reflektorami, które nadal wyglądały ekstrawagancko. Łącznie w latach 1955-1975 ręcznie zbudowano 20 tys. 422 sztuki Tatry T603.
Skoda 110 Super Sport/Ferat (1971 r.)
Ten prototyp przyszedł na świat w 1971 r. jako Skoda 110 Super Sport. Samochód nie miał drzwi – aby zająć miejsce za kierownicą, trzeba było podnieść górną część nadwozia od słupka A do B. Za designem nie szedł jednak silnik: miał tylko cztery cylindry, 1,1 l pojemności i 73 KM.
Dziesięć lat później Skoda 110 Super Sport zmieniła się w Skodę Ferat i zdobyła światową sławę. Samochód został bowiem jednym z głównych bohaterów czechosłowackiego filmu "Wampir z Feratu". Auto solidnie przygotowało się do roli: dostało nowe reflektory i tylne lampy, czarny lakier i przede wszystkim ogromny tylny spoiler. Tą "charakteryzacją" zajął się sam Theodor Pistek, zdobywca Oskara za kostiumy do "Amadeusza".
Skoda 1100 OHC coupe (1959-1960)
Wszystko w porządku, nie tylko ty tak masz. My też nie możemy przestać patrzeć na to zdjęcie.
To wyścigowa Skoda 1100 OHC coupe. Zbudowano tylko dwa takie samochody. Oba rozbito, jeden się spalił. Skoda zrekonstruowała jednak pierwszy z egzemplarzy z 1959 r. I to właśnie rekonstrukcję widzisz na zdjęciu.
Ten w sumie niewielki samochód (ok. 390 cm długości i 220 cm rozstawu osi) ważył jedynie 555 kg i osiągał aż 200 km/h! 92-konny silnik miał dwa wałki rozrządu oraz cztery cylindry i zamontowano go centralnie: między kabiną a przednią osią. Pojemność: 1089 cm sześć.
Przed dwoma coupe zbudowano dwa egzemplarze wersji spider, pierwszy w 1957 r. Odkryta odmiana miała zaledwie 96,5 cm wysokości (i 388 cm długości).
W 2022 r. Skoda sięgnęła po tę część swojego dziedzictwa, przedstawiając prototypowy model Vision GT. Auto istnieje w rzeczywistości – niestety, tylko wirtualnej.
Skoda 450/Felicia (1957-1964)
Ten samochód byłby dziś w Polsce droższy niż BMW serii 7. Serio?
Serio. W 1959 r. Skoda Felicia kosztowała w PRL równowartość prawie 90 średnich miesięcznych pensji. Pomnóżmy to przez przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w sierpniu 2022 r. i mamy prawie 590 tys. zł. Ceny BMW serii 7 startują dziś od 525 tys. zł.
Skoda Felicia kosztowała swoje nie tylko w PRL. Jej pierwsza wersja, czyli 450, w Wielkiej Brytanii w 1958 r. była droższa od MGA. Skoda 450 rozwijała przy tym 50 KM, MGA – 69 KM.
Skodę 450 reklamowała najpiękniejsza kobieta w USA, Charlotte Sheffield, miss Stanów Zjednoczonych 1957 r. (na zdjęciu). Samochód był wersją cabrio Skody 440/445. W 1959 r. oba modele przeszły modernizację. Skoda 440/445 została Octavią, Skoda 450 – Felicią.
Bazowa wersja Skody Felicii otrzymała 50-konny silnik 1.1, ale była też Felicia Super – niestety, tylko o 5 KM mocniejsza i z o 132 cm sześc. większą jednostką napędową. Prędkość maksymalna wynosiła odpowiednio 128 i 130 km/h.
Skoda Felicia nie była jakiś dużym autem. Miała 406,5 cm długości, 160 cm szerokości i 138 cm wysokości. W latach 1957-1959 powstało 1010 sztuk Skody 450, między 1959 a 1964 r. — 14 tys. 863 egzemplarze Felicii.
Tatra T613 (1973-1996)
Produkcję tej stylizowanej przez Vignale limuzyny rozpoczęto w Czechosłowacji, a zakończono już w Czechach.
Tatra T613 zastąpiła Tatrę T603. Tym razem V8 nie znalazło się z tyłu, ale nad tylną osią. Mierzący pięć metrów długości model miał też dwa zbiorniki paliwa i dwa podgrzewacze powietrza wpadającego do kabiny.
Nadwozie zaprojektowała legendarna włoska firma karoseryjno-wzornicza Vignale, znana z projektów dla Ferrari. Vignale przygotowało też odmianę coupe, ale akurat ta wersja nie trafiła do produkcji. Gamę poszerzyła za to odmiana przedłużona do 519 cm.
Początkowo Tatrę T613 napędzało 165-konne V8 o pojemności 3495 cm sześć. W 1980 r. jego moc zwiększono o 3 KM i tak dostaliśmy Tatrę T613-2. Wersja T613-3 z 1985 r. miała nowe zderzaki, ten sam silnik i przyspieszała od 0 do 100 km/h w 11,4 s. Znacznie szybsza była Tatra T613-5 z 1993 r. (na zdjęciu) przyszykowana na brytyjski rynek. Jej 220-konny silnik umożliwiał rozpędzenie się od 0 do 100 km/h w 7,5 s. Ogółem, przez 23 lata, powstało 11 tys. i 9 sztuk Tatry T613.
Skoda Spider B5 (1972 r.)
Ten bolid jest unikatem. Ma 85 cm wysokości i jest o prawie pół metra krótszy od… obecnej Skody Fabii.
Wyścigowa Skoda Spider B5 mierzy bowiem jedynie 365 cm długości, ustępuje więc Fabii IV o całe 45,8 cm. Obręcze kół są 13-calowe, karoseria – aluminiowa. Silnik znalazł się między kabiną a tylną osią.
Ważąca zaledwie 630 kg Skoda Spider B5 zaczynała z 1,5-litrowym 150-konnym silnikiem, ale jak to często w wyścigówkach bywa, samochód systematycznie udoskonalano. Spider B5 w ten sposób doszedł do dwóch litrów pojemności i maksymalnych 220 km/h.
Skoda Sport (1949 r.)
Po 13 z 24 godzin wyścigu w Le Mans 2. miejsce w klasie do 1100 cm sześc. zajmowała załoga… Skody.
Był 1950 r. Niestety, na 115. okrążeniu Skodę Sport i jej team z dalszych zmagań wyeliminowała awaria.
Wyścigowa Skoda Sport powstała rok wcześniej, w 1949 r. Bazowała na zwykłej, niewielkiej Skodzie 1101 Tudor. Miała zaledwie 213-centymetrowy rozstaw osi i ważyła 590 kg, co było zasługą m.in. aluminiowego nadwozia.
Początkowo Skodę Sport napędzał 50-konny silnik 1.1. Później jednostkę udoskonalono. W pewnym momencie miała aż dwa kompresory i 190 KM.
Nie jest to do końca pewne, ale przyjmuje się, że powstały zaledwie dwa egzemplarze wyścigowej Skody Sport.
Tatra T600 Tatraplan (1948-1952)
Jedyna Tatra produkowana w fabryce Skody była równie aerodynamiczna, co przeciętny samochód z XXI w.
Model T600 Tatraplan należał do mniejszych Tatr. Miał jedynie 454 cm długości i tylko 4-cylindrowy silnik boxer o pojemności 1952 cm sześc. Tę 52-konną jednostkę umieszczono z tyłu.
Design – jak to u Tatry – oczarowywał futuryzmem. T600 Tatraplan miała dwie tylne szyby przedzielone charakterystycznym "grzebieniem", a nadwozie częściowo zakrywało tylne koła. Z przyszłości był też współczynnik oporu powietrza Cx. Wynosił zaledwie 0,32, co dopiero w XXI w. stało się normą wśród seryjnych samochodów osobowych.
Przez pierwsze trzy lata Tatrę T600 Tatraplan wytwarzano w macierzystej fabryce w Koprivnicach. W 1952 r. produkcję przeniesiono do zakładów Skody w Mlada Boleslav. I tam też powstała ostatnia z ok. 2100 sztuk Tatry T600 Tatraplan.
Skoda 110 R (1970-1980)
Skoda 110 R to najsłynniejszy socjalistyczny tylnosilnikowy fastback. Niestety, rozwijał on tylko 62 KM.
Wewnątrz Skoda 110 R czarowała kubełkowymi fotelami, perforowanymi ramionami kierownicy i matową deską rozdzielczą. Samochód miał 415,5 cm długości, 134 cm wysokości i początkowo 14-calowe obręcze kół. W 1977 r. zastąpiły je koła o cal mniejsze.
Umieszczony wzdłużnie z tyłu silnik miał jedynie 1107 cm sześc., a maksymalne 86 Nm rozwijał przy 3500 obr./min. Starczało to na przyspieszenie od 0 do 60 mil/h (0-97 km/h) w... 17,7 s.
Tak, mil, bo Skodę 110 R sprzedawano również w Wielkiej Brytanii, gdzie na początku lat 70. była jedynie o 33 funty tańsza od 64-konnego Forda Escorta I 1300 GT. Czechosłowackiego fastbacka oferowano także m.in. we Francji, Holandii i Włoszech. Ogółem powstało 56 tys. 902 sztuki Skody 110 R.
Skoda 1000/1100 MBX (1966-1969)
Bezpośredni poprzednik Skody 110 R był wielkim rarytasem. Stanowił bowiem niecałe 0,6 proc. ogólnej produkcji serii 1000/1100 MB.
Dodatkowe "X" w nazwie oznaczało właśnie 2-drzwiową wersję coupe pozbawioną środkowego słupka. Samochód miał 417 cm długości i 139 cm wysokości. Silnik umieszczono z tyłu. Mógł mieć 988 lub 1107 cm sześć. W obu przypadkach rozwijał 52 KM, przy czym maksymalny moment obrotowy mniejszej jednostki wynosił 76 Nm, a większej 81 Nm. Prędkość maksymalna: odpowiednio 127 i 130 km/h.
Skodę MBX wytwarzano jedynie przez trzy lata. Produkcja była znikoma, zamknęła się w liczbie 2517 sztuk.
