- Dobierając opony do samochodu, nie kieruj się tylko tabelami (przelicznikami) rozmiarów opon!
- Dobierając opony, bierz pod uwagę także szerokość felgi
- Pamiętaj, że ładne, niskoprofilowe koła, są nie tylko drogie, ale i szalenie niepraktyczne
To, jak skonfigurujemy koła samochodu, ma zasadniczy wpływ na komfort jazdy, trwałość zawieszenia, zachowanie auta na drodze i ryzyko usterki ogumienia. Niestety, im bardziej efektowne koła, tym (nie zawsze, ale zazwyczaj!) są one mniej praktyczne. Z drugiej strony... żadnym innym elementem układu jezdnego nie da się w tak prosty, zaplanowany sposób stuningować auta pod kątem sprawności w jeździe po zakrętach i komfortu.
Rozmiar opon — oznaczenie na oponach
Oznaczenie rozmiaru opony (poza innymi parametrami jak nośność czy indeks prędkości) mówi o szerokości opony (w milimetrach, np. 195), średnicy osadzenia (w calach, np. 15) oraz profilu, który jest stosunkiem szerokości do wysokości opony (np. 65, gdzie parametr ten oznacza wysokość ścianki bocznej — 65 procent szerokości; profil 55 oznacza, że wysokość ścianki bocznej to 55 proc. szerokości opony, itd.). Zatem przykładowe rozmiary opony to: 195/65 R15, 225/50 R17, itp.
Średnica zewnętrzna opony — parametr zasadniczy
Podstawową zasadą przy modyfikowaniu rozmiaru opon auta — niezależnie od tego, czy poprzestajemy na zmianie samych opon, czy też chcemy zastosować także felgi w innym rozmiarze — jest zachowanie niezmienionej zewnętrznej średnicy koła (czyli w praktyce: opony). Tzn. nieznaczna modyfikacja średnicy zewnętrznej opony zawsze jest możliwa, ale przyjmuje się, że różnica obwodu koła w żadnym wypadku nie powinna być wyższa niż 2 proc.
Chodzi nie tylko o to, że zmiana obwodu koła ma wpływ na wskazania prędkościomierza (i licznika przejechanego dystansu), lecz także ma ona wpływ na działanie skrzyni biegów, której przełożenia są obliczone pod kątem konkretnego wymiaru kół. Oczywiście 2 proc. to niewiele i trudno bez wcześniejszych pomiarów być pewnym, jak ta zmiana wpłynie na dokładność wskazań licznika: licznik prędkości (i drogomierz) w aucie nigdy nie są idealnie dokładne, zazwyczaj prędkość (przy kompletacji fabrycznej kół) jest minimalnie zawyżana. A zatem zmiana rozmiaru opon albo fabryczny błąd pomiaru prędkości pogłębi, albo zredukuje.
Rozmiar opon — jak to jest z nowymi samochodami?
Płatną opcją w przypadku większości modeli aut jest "podrasowanie" kół: z reguły wybór felg nie ogranicza się jedynie do wzoru, lecz także do wyboru pomiędzy trzeba różnymi średnicami obręczy, np. 17-, 18— i 19-calowymi. Im większa średnica felgi, tym wyższa dopłata i potencjalny... problem. Koło (a właściwie opona) jest jednym z najważniejszych elementów resorujących w samochodzie. Im opona jest wyższa, tym bardziej plastyczna, lepiej tłumi nierówności.
Jest to wyraźnie odczuwalne przez kierowcę i pasażerów, którzy opisują zawieszenie samochodu jako "miękkie i sprężyste" albo "twarde, o krótkim skoku". Jazda na kołach z niskimi oponami w ekstremalnych przypadkach wpływa nie tylko na dyskomfort podczas pokonywania odcinków dróg o złej jakości, lecz także przyspiesza zużycie wnętrza (trzaski) oraz powoduje usterki zawieszenia i elektroniki (pękanie lutów!). A zatem: by zachować tę samą średnicę zewnętrzną i obwód koła, trzeba wziąć felgę o mniejszej średnicy i oponę o wyższej ściance bocznej (mówi się: o wyższym profilu), albo większą felgę i niższą oponę (o niższym profilu).
Rozmiar opon — przykład
Ten sam model samochodu, np. Skoda Octavia, może być wyposażony w koła z oponami:
W praktyce im większa średnica felgi tym większa jest też jej szerokość, zwiększa się też szerokość opony. A jak zmieniają się właściwości auta?
| 205/55 R16 | 225/45 R17 | 225/40 R18 |
| Wysoka opona, mała felga, mało efektowny wygląd | Kompromis pomiędzy skrajnymi właściwościami | Duża felga, szeroka i niska opona, auto zyskuje sportowy wygląd |
| Niższe opory: aerodynamiczne i toczenia = niższe spalanie | Kompromis pomiędzy skrajnymi właściwościami | Podwyższone opory: aerodynamiczne i toczenia = wyższe zużycie paliwa |
| Wysoki komfort resorowania | Kompromis pomiędzy skrajnymi właściwościami | Niski komfort resorowania |
| Wysoka odporność ogumienia na usterki | Kompromis pomiędzy skrajnymi właściwościami | Łatwo o uszkodzenie opony i felgi |
| Wysoka odporność na aquaplaning | Kompromis pomiędzy skrajnymi właściwościami | Podatność na aquaplaning |
| Przeciętna przyczepność na gładkim asfalcie – zarówno przy hamowaniu jak i na zakrętach | Kompromis pomiędzy skrajnymi właściwościami | Bardzo dobra przyczepność na gładkim asfalcie – zarówno przy hamowaniu jak i na zakrętach |
| Przeciętna stabilność przy gwałtownych manewrach | Kompromis pomiędzy skrajnymi właściwościami | Wysoka stabilność auta przy gwałtownych manewrach |
| Niska cena koła | Średnia cena koła | Wysoka cena felgi i opony |
Czy to znaczy, że najlepszym wyborem w opisanym przypadku są koła 17-calowe? Niekoniecznie. Dla większości kierowców najlepszym wyborem są najtańsze koła z małymi felgami, choć są i tacy, którzy zdecydowanie postawią na duże felgi i opony niskoprofilowe.
Rozmiar opon — zmiana kół w używanym samochodzie
Zamienników rozmiarów opon jest teoretycznie bardzo wiele — jeśli zajrzymy do internetowych kalkulatorów zamienników opon, dowiemy się, że zamiast rozmiaru opon (kół), jakie mamy w naszym samochodzie, możemy dobrać kilkanaście (i więcej) zamienników pasujących średnicą zewnętrzną.
Tak można łatwo się oszukać — średnica zewnętrzna opony (koła) to nie wszystko! Po pierwsze, średnica osadzenia opony musi być zgodna ze średnicą felg, jakie mamy (powiedzmy, że felgi też możemy zmienić np. z 16-calowych na 17-calowe), a po drugie, koło nie może być także za szerokie, bo np. będzie ocierać o nadkole, co może ujawnić się dopiero po załadowaniu samochodu!
Nie bez powodu tabel czy kalkulatorów zamienników opon nie znajdziemy na oficjalnych stronach producentów opon (te tabele mają ograniczoną użyteczność), natomiast trafimy na niejedną poradę, by rozmiar opon (felg) był zgodny z zaleceniami producenta samochodu. To bezpieczna rada: mając wątpliwości, czy jakiś rozmiar opon będzie pasował do naszego samochodu, sprawdźmy, na jakich oponach dany model opuszczał fabrykę (zawsze, prawie zawsze było ich czy też jest ich kilka). Albo... czytajcie dalej.
Rozmiar opon — co jeśli chcemy zachować te felgi, które mamy?
Zdarzają się sytuacje, gdy jakiś rozmiar opony, co dotyczy szczególnie niektórych starszych aut, jest niedostępny albo wyjątkowo drogi, a tymczasem rozmiar "sąsiedni" jest powszechnie dostępny i tani — dajmy na to, że nasze auto fabrycznie wyposażono w opony 205/55 R15: opony w marnym wyborze, drogie. Jeśli jednak wybierzemy opony o 10 mm węższe (195 mm), w wyższym profilu (60 – by zachować zbliżoną średnicą zewnętrzną koła) i identycznej średnicy osadzenia (15 — bo mamy felgi 15-calowe)? Nagle wybór rośnie, a cena spada!
Czy taka zmiana jest bezpieczna? Cóż... na pewno opona zmieści się w aucie. Samochód będzie jeździł tak samo jak dotąd, jakkolwiek w pomiarach okazałoby się, że np. minimalnie gorzej hamuje na suchej, gładkiej nawierzchni. Można też inaczej: zastosować opony 205/60 R15 — wtedy koło będzie odrobinę wyższe. Czy się zmieści? Raczej tak — ale pewności nie ma. W praktyce zmiana rozmiaru opony na "sąsiednie" przy zachowaniu średnicy zewnętrznej koła bywa rozsądnym wyjściem, jakkolwiek robimy to na własną odpowiedzialność. Warto spytać też wulkanizatora — fachowiec albo od razu stwierdzi, że w naszym aucie zmiana rozmiaru opony "da radę", albo będzie się długo zastanawiał — wtedy lepiej się powstrzymać.
Rozmiar opon — na co jeszcze zwrócić uwagę?
- Na rozmiar tarczy hamulcowej i zacisku hamulca: to może mieć znaczenie w sportowych autach wyposażonych w duże hamulce, gdy chcemy zmienić koła na bardziej komfortowe; zbyt mała obręcz może jednak nie zmieścić się — będzie blokować się o zacisk hamulca. To trzeba wcześniej sprawdzić
- Na szerokość felgi: na każdą obręcz można założyć opony o różnych szerokościach, jednak zawsze w granicach tolerancji, przykładowo do opony 195/65 R15 optymalna szerokość felgi to 6 cali — ale da się tę oponę założyć i na felgę o szerokości 5,5 cala, i na taką, która ma 7 cali. Ale obręcz 5— albo 7,5-calowa będzie już odpowiednio za wąska albo za szeroka. Zalecana konsultacja z wulkanizatorem!