Zawór EGR - po co w silniku ten kłopotliwy dodatek?

Q: Zawór EGR — ile kosztuje naprawa

W zależności od modelu auta zawór EGR może kosztować od ok. 100 zł do nawet kilku tys. zł . Całkowity koszt naprawy, nawet mimo dostępności niedrogich części, bywa wysoki, bo dostęp do zaworu często okazuje się trudny. Na portalach aukcyjnych oferowane są podejrzanie tanie, podrabiane EGR-y niewiadomego pochodzenia. Ich trwałość jest z reguły bardzo niska, czasem nawet nowe nie chcą działać poprawnie.

Za uszkodzony zawór EGR często odpowiadają wyeksploatowane wtryskiwacze
Nie warto kupować zaworów EGR niewiadomego pochodzenia
Nierówna praca silnika, wzrost spalania i gorsze osiągi to oznaka niesprawnego zaworu EGR

Zawór EGR — po co i dlaczego?

Po co się montuje zawory EGR i jak działają? Otóż, jak sama nazwa wskazuje, służą one do wpuszczania spalin z powrotem do cylindrów. Wbrew obiegowej opinii nie chodzi tu wcale o "dopalanie" spalin, ale o to, żeby obniżyć temperaturę w komorze spalania oraz spowolnić nieco ten proces — dzięki temu da się o kilkadziesiąt proc. obniżyć emisję bardzo szkodliwych tlenków azotu (różnych związków występujących zwykle pod wspólną nazwą NOx).

Wpuszczenie spalin do dolotu sprawia, że w zassanym powietrzu zmniejsza się ilość tlenu, więc spalanie przebiega spokojniej (czyt. gorzej), ale za to temperatura w cylindrach wyraźnie spada, dzięki czemu tlen nie łączy się z azotem. Same spaliny nie uczestniczą w reakcji, ale pełnią rolę "wypełniacza" komory spalania. Oczywiście, efektem ubocznym jest też spadek mocy silnika. To dlatego nie da się tak po prostu doprowadzić rurki z wydechu do kolektora dolotowego, by przez cały czas część spalin trafiała znów do cylindrów. Silnik np. na wolnych obrotach dusiłby się, a przy znacznym obciążeniu nie byłby w stanie osiągnąć pełnej mocy.

Po to montuje się zawór EGR (Exhaust Gas Recirculation — recyrkulacja gazów wylotowych), żeby dało się sterować ilością zawracanych do silnika spalin. W większości konstrukcji gazy spalinowe są zawracane tylko w ściśle określonych okolicznościach — zwykle w środkowym zakresie obrotów i przy niskim lub średnim obciążeniu. Zarówno na wolnych obrotach, jak i przy gazie wciśniętym do podłogi zawór EGR powinien pozostawać zamknięty. Charakterystyka pracy zaworu zależy m.in. od rodzaju silnika — inne parametry (np. ilość wpuszczanych do dolotu spalin) są odpowiednie dla jednostki benzynowej, a inne dla diesla.

Zawór EGR — różne modele

Zawory EGR mogą mieć różną konstrukcję i różne rodzaje sterowania — są otwierane albo pneumatycznie (podciśnieniowo), albo elektrycznie, przy pomocy zintegrowanych z nimi siłowników. Niezależnie od rodzaju zastosowanego rozwiązania, typowe usterki są podobne — zwykle wynikają one z zablokowania się zaworu w pozycji otwartej. Efekt jest wtedy taki, że spaliny przez cały czas dostają się do komór spalania.

Zawór EGR — objawy usterki

Typowym objawem niesprawnego zaworu EGR jest nierówna praca silnika, pogorszenie osiągów, wzrost zużycia paliwa i oczywiście zapalenie się kontrolki "check engine". Z reguły dzieje się tak wtedy, gdy sadza, nagary i tłuste osady mechanicznie blokują ruch zaworu. W takich sytuacjach często pomaga wymontowanie tego elementu i staranne oczyszczenie go. Ale nie zawsze — zdarza się, że na skutek zwiększonych oporów uszkadza się np. siłownik wprawiający w ruch zawór.

Na powtarzające się usterki tego typu skazane są silniki, które mają skłonności do nadmiernego spalania oleju lub dymienia np. w wyniku wyeksploatowania układu wtryskowego czy turbosprężarki. Często też zawór EGR nie działa tak, jak powinien w wyniku usterki przepływomierza powietrza zasysanego przez silnik. W starszych autach źródłem problemów mogą być sparciałe podciśnieniowe przewody układu sterującego pracą zaworu. Szczególnie w silnikach po tuningu EGR może się też przegrzać w wyniku wyższej temperatury spalin, niż była ona zakładana przez konstruktorów. Na tym wachlarz usterek się nie kończy, w nowszych konstrukcjach zawodzą m.in. chłodnice spalin.

Zawór EGR — ile kosztuje naprawa

W zależności od modelu auta zawór EGR może kosztować od ok. 100 zł do nawet kilku tys. zł. Całkowity koszt naprawy, nawet mimo dostępności niedrogich części, bywa wysoki, bo dostęp do zaworu często okazuje się trudny. Na portalach aukcyjnych oferowane są podejrzanie tanie, podrabiane EGR-y niewiadomego pochodzenia. Ich trwałość jest z reguły bardzo niska, czasem nawet nowe nie chcą działać poprawnie.