Silnik 1.6 HDi – niezniszczalny czy awaryjny? Najlepiej wybrać ten o kodzie 9HX

Charakterystyczną cechą silników 1.6 HDi jest wtrysk common rail. W zdecydowanej większości wersji jego dostarczycielem jest firma Bosch, która stosuje wtryskiwacze elektromagnetyczne. Co ciekawe, również w najnowszej konstrukcji. Dla użytkownika ma to tę zaletę, że w razie uszkodzenia wtryskiwacza istnieje możliwość jego naprawy – koszt około 450 zł. Natomiast w systemach Siemensa wykorzystywane są wtryskiwacze piezoelektryczne, których się nie naprawia, a ich cena wynosi nawet 3078 zł. Koszty naprawy układu wtryskowego są dość wysokie w autach z przebiegiem zbliżającym się do 200 tys. km. Jest to również moment, kiedy w większości nowoczesnych diesli ujawniają się jeszcze inne kosztowne problemy, takie jak np. zużyta turbosprężarka czy dwumasowe koło zamachowe.

Ich naprawy są na ogół drogie, dlatego przychylnym okiem warto spojrzeć na słabszą 90-konną wersję silnika 1.6 HDi, a w szczególności na oznaczoną symbolem 9HX (DV6ATED4) odmianę, w której nie występuje dwumasowe koło zamachowe i turbosprężarka ze zmienną geometrią. Dzięki temu jest to jeden z nielicznych już diesli, w których duży przebieg nie musi oznaczać wysokiej awaryjności i zatrważających wydatków. Nawet jeśli konieczna będzie wymiana turbosprężarki, to nową można kupić już za 1700 zł, a jej regeneracja kosztuje od 600 do 1200 zł. Ceny turbin ze zmienną geometrią zaczynają się od 2700 zł i nie powinno się tych elementów regenerować (problem z regulacją). Spotkamy je w dieslu 90 KM (9HV) i standardowo w 109 KM (9HZ, 9HY).

Temat awarii turbosprężarek wymaga dodatkowego omówienia, bo w silniku 1.6 HDi zdarza się to częściej niż w 2.0 HDi. Jednak nie jest temu winna turbina (firmy MHI lub Garett), lecz jej pogarszające się z czasem smarowanie.

Silnik 1.6 HDi — turbina i wymiana oleju

Chodzi o to, że niedrożny staje się przewód doprowadzający olej lub zapycha się sitko na jego wejściu. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest krystalizowanie się oleju w specyficznych warunkach jazdy – zbyt duże obciążenia, jazda na krótkich odcinkach. Jest to proces długi i niezauważalny, dlatego właściciel auta z silnikiem 1.6 HDi raz na jakiś czas, np. co 50 tys. km, powinien zainwestować w nowy przewód olejowy – jest to koszt niewspółmiernie niski do ceny turbosprężarki.

To również czynność niezbędna podczas wymiany turbosprężarki – niejednokrotnie zdarzało się, że nowa ulegała uszkodzeniu po kolejnych kilkudziesięciu kilometrach! Skoro nie miała smarowania, nie mogło być inaczej. Ważne jest również to, aby częściej niż zaleca producent zmieniać olej w silniku 1.6 HDi, najlepiej nie rzadziej niż co 15 tys. km. Nie jest to duży koszt, bo w najpopularniejszych wersjach potrzeba tylko 3,75 l oleju, a w autach dostawczych do 5 l.

Na przebieg eksploatacji aut z silnikiem 1.6 HDi w decydujący sposób wpływa również to, czy ma on zamontowany filtr cząstek stałych FAP — niestety, możliwe było to w wersjach 90 i 109 KM. Obsługa tego systemu polega na wymianie filtra i uzupełnianiu specjalnego dodatku do paliwa (Eolys) co 120 tys. km. Koszt takiej operacji w ASO wyniesie około 3,5 tys. zł, chociaż może się w istotny sposób różnić w zależności od marki auta.

Są to koszty przewidywalne, ale układ ten czasami zaskakuje też nieoczekiwanymi usterkami. Ma np. problem z wypaleniem sadzy podczas zbyt długotrwałej jazdy miejskiej. Może wtedy przejść w tryb awaryjny i ograniczyć moc silnika. Zdarzają się też uszkodzenia czujnika różnicy ciśnień lub czujnika obecności korka wlewu paliwa. Wszystko to sprawia, że najspokojniejszą eksploatację gwarantuje najprostsza 90-konna wersja silnika 1.6 HDi. Oferuje nieco gorsze osiągi, ale ma bardzo niskie zużycie paliwa.

Silnik 1.6 HDi — wersje silnikowe

Pierwszy silnik 1.6 HDi (DV6) powstał w 2002 roku i spełnia normę Euro 4. Jest to 4-cylindrowa jednostka wysokoprężna, z 4 zaworami na cylinder i wtryskiem common rail. Występuje w kilku wersjach mocy, które zależą między innymi od modelu docelowego i systemu oczyszczania spalin.

Najpopularniejsze są odmiany 90 i 109 KM. Nawet silniki o tej samej mocy mogą się różnić osprzętem, np. rodzajem turbiny. 90-konny diesel może być wyposażony w turbinę o zmiennej geometrii TGV (DV6TED4 – 9HV, dwumasowe koło zamachowe) lub turbinę ze stałą geometrią TGF z zaworem upustowym west gate (DV6ATED4 – 9HX, jednomasowe koło zamachowe). Mocniejsza, 109-konna (DV6TED4 – 9HY, 9HZ) wersja występuje tylko z turbiną o zmiennej geometrii i dwumasowym kołem zamachowym, ale podobnie jak słabsza odmiana, może współpracować z filtrem cząstek stałych (FAP) lub nie.

Jest to FAP II generacji, o zwiększonej pojemności (wymiana przewidziana co 160 tys. km) i zmienionym dodatku obniżającym temperaturę spalania sadzy (jest go mniej niż w pierwszej generacji i uzupełnia się go co 80 tys. km). Dodatkowo nad czystością spalin czuwa układ recyrkulacji z zaworem EGR (początkowo pneumatyczny, później elektryczny). Dostarczycielem układu wtryskowego common rail jest firma Bosch (system EDC 16C34).

Jego podstawą są: wysokociśnieniowa pompa paliwa(na początku asynchroniczna CP 3.2, później synchroniczna CP 1H) i wtryskiwacze piezoelektryczne. Silnik 1.6 HDi/110 KM ma funkcję overboost polegającą na chwilowym zwiększeniu momentu obrotowego. W 2010 roku zadebiutował nowy silnik 1.6 HDi (DV6D – 9HP, DV6C – 9HL, 9HR) spełniający normę Euro 5 i z kolektorem dolotowym zintegrowanym z głowicą. Osiąga on moc 90, 92 lub 112 KM, z overboostem oferuje moment obrotowy nawet do 285 Nm.

Silnik 1.6 HDi — wady i zalety tego silnika

Obsługę silnika 1.6 HDi lepiej zlecić fachowcom, gdyż jest to bardzo nowoczesna, naszpikowana elektroniką jednostka napędowa i przypadkowe działania mogą jej tylko zaszkodzić. Oczywiście, najprostsze czynności, takie jak wymianę filtra powietrza, może wykonać nawet mało doświadczona osoba. Stosunkowo prosta jest również wymiana oleju, ale instalacja wkładu filtra oleju wymaga już szczególnej uwagi. Tyle tylko, że taka operacja w przydomowym garażu nie zawsze jest opłacalna, poza tym jest kłopot z zużytym olejem.

W niektórych wersjach problematyczna może okazać się wymiana filtra paliwa. Jest to stosunkowo łatwe tylko w tych seriach silnikach 1.6 HDi, w których zastosowano filtr z ręczną pompką umożliwiającą jego napełnienie. Tam gdzie jej nie ma, wymianę filtra paliwa trzeba zlecić warsztatowi z odpowiednim wyposażeniem. Każda ingerencja dotycząca osprzętu silnika może nastąpić dopiero po wyłączeniu zapłonu i odczekaniu przynajmniej 6 sekund. To chwila, w którym sterownik silnika potrafi jeszcze sczytywać informacje z czujników i rozpięcie instalacji w tym czasie może wygenerować błędy.

Osoby chcące samodzielnie wymienić takie elementy jak np. przepływomierz czy sterowany elektronicznie zawór EGR powinny też pamiętać o tym, że muszą być one zainstalowane za pomocą specjalnego komputera. W przeciwnym razie elementy te nie będą pracować poprawnie, a czas ich autokalibracji się wydłuży. Lepiej też nie brać się za samodzielną wymianę wtryskiwaczy. To elementy kodowane i jakakolwiek zmiana spowoduje zakłócenia w pracy silnika 1.6 HDi i zapalenie się kontrolki check engine.

Okazuje się wtedy, że procent pojazdów z poważnymi awariami tej jednostki napędowej nie jest wcale bardzo duży. Niemniej silnik 1.6 HDi to konstrukcja, która wymaga większej troski niż np. motor 2.0 HDi. Pilnować trzeba przede wszystkim częstej wymiany oleju, najlepiej robić to nie rzadziej niż co 15 tys. km. Pozwoli to uniknąć zdarzających się w tym silniku problemów z turbosprężarką (w niektórych przypadkach już po przebiegu) kilkudziesięciu tys. km.

Zdarzają się też inne typowe dla nowoczesnych diesli usterki: uszkodzenia dwumasowego koła zamachowego, nieszczelności wtryskiwaczy, awarie zaworów ciśnieniowych w układzie common rail, rozciągnięcie łańcucha łączącego wałki rozrządu, wycieki oleju. Na szczęście na tle innych konstrukcji ceny części do silnika 1.6 HDi nie są bardzo wysokie.

Silnik 1.6 HDi — turbosprężarka

• Objawy awarii: dość intensywne dymienie z rury wydechowej, zwiększone zużycie oleju silnikowego, mocne zaolejenie kanału łączącego turbinę z intercoolerem.
• Naprawa: w przypadku silnika 1.6 HDi uszkodzenia turbosprężarki najczęściej spowodowane są stopniowym pogarszaniem się jej smarowania. Winę za to ponosi przewód olejowy wraz z sitkiem, które wyłapuje zanieczyszczenia z oleju. Z czasem ich drożność się pogarsza (na ściankach zalega skrystalizowany olej), a wystarczy kilka sekund bez oleju, aby turbosprężarka wymagała wymiany. Jej koszt (poza ASO) wynosi od 1700 do 2700 zł, ale przed wymianą trzeba też oczyścić układ olejowy.

Silnik 1.6 HDi — osłona katalizatora

• Objawy awarii: brzęczenie i wibracje w komorze silnika.
• Naprawa: osłona katalizatora w wyniku korozji i wibracji pęka przy punktach mocowania. Dotykające elementy silnika 1.6 HDi lub wydechu osłony wydają niepokojące dźwięki. Naprawa nie jest trudna ani bardzo droga i należy do tych, które może wykonać większość osób o podstawowych umiejętnościach manualnych. Nie radzimy spawać osłony, bo daje to tylko chwilowy efekt — w krótkim czasie w okolicach spawu pojawi się nowe pęknięcie. W silnikach nowszych aut poprawiono konstrukcję osłony i problem ten nie powinien w nich już występować.

Silnik 1.6 HDi — układ paliwowy

• Objawy awarii: kłopoty z rozruchem bądź brak możliwości uruchomienia silnika, nierówna praca, spadek mocy, czarny dym z rury wydechowej przy przyspieszaniu.
• Naprawa: niestety, jakość paliw nie zawsze jest idealna i prowadzi to do przyspieszonego zużycia elementów układu wtryskowego w silniku 1.6 HDi — w normalnych warunkach układ ten powinien poprawnie pracować przynajmniej przez 250 tys. km. Niestety, zdarza się, że już po 100 tys. km przebiegu pojawiają się nieprawidłowości. Naprawa możliwa jest tylko w specjalistycznym warsztacie. Koszt regeneracji wtryskiwacza wyniesie od 400 zł. Nie jest to możliwe w przypadku wtryskiwaczy piezoelektrycznych.

Silnik 1.6 HDi — tłumiki drgań

• Objawy awarii: wibracje i hałasy z okolic paska osprzętu lub skrzyni biegów, duże drgania odczuwalne na pedale sprzęgła i dźwigni zmiany biegów.
• Naprawa: w zależności od tego skąd pochodzą drgania i hałasy, uszkodzone mogą być albo dwumasowe koło zamachowe (nie występuje w każdej wersji silnika 1.6 HDi), albo tłumik w kole pasowym osprzętu silnika. W drugim przypadku naprawa jest szybka i niezbyt kosztowna (do 400 zł). Jednak jeśli zawiedzie "dwumasówka", wydatki będą znaczne. Nową część można kupić już za około 1300 zł, ale warto też przy okazji wymienić sprzęgło — całościowy koszt (z robocizną) może sięgnąć 2500 zł.

Silnik 1.6 HDi — układ oczyszczania spalin

• Objawy awarii: informacja na komputerze: "depollution system faulty" — nieprawidłowa praca układu oczyszczania spalin, spadek mocy, zapalona kontrolka check engine.
• Naprawa: we wszystkich silnikach 1.6 HDi spotkamy układ recyrkulacji spalin, w którym możliwa jest awaria zaworu EGR. Naprawa polega na jego wymianie — koszt wyniesie do 700 zł. Z kolei opcjonalny filtr cząstek stałych może nieprawidłowo funkcjonować z kilku powodów: warunki jazdy nie pozwalają na wypalenie (wskazana przejażdżka z większą prędkością), uszkodzony czujnik lub brak dodatku w paliwie.

Silnik 1.6 HDi — łańcuch rozrządu

• Objawy awarii: nieregularna praca i zwiększone drgania. Spadek mocy, problemy z odpaleniem, zwiększony hałas z okolic wałków rozrządu.
• Naprawa: w silniku 1.6 HDi 16V wałki rozrządu połączone są ze sobą łańcuchem, pasek zębaty napędza tylko wałek zaworów ssących. Problem polega na tym, że w niektórych seriach silników zastosowano łańcuch, który zbyt szybko się rozciąga. W skrajnych przypadkach dochodziło nawet do tego, że wiszące ogniwa ocierały o głowicę, wytwarzając przy tym zabójcze dla jednostki opiłki. Koszt naprawy w ASO to około 1500 zł, a cena nowego łańcucha wynosi 500 zł.

Silnik 1.6 HDi — podsumowanie

Z punktu widzenia przyjemności z jazdy lepiej wypada silnik 1.6 HDi o mocy 110 KM, ale ze względu na koszty obsługi warte polecenia są najprostsze wersje o mocy 90 KM, w których nie ma turbosprężarki ze zmienną geometrią, dwumasowego koła zamachowego i filtra cząstek stałych FAP. Awaryjność nie jest duża, ale trzeba pamiętać o częstej wymianie oleju.